KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME ÖDEVPEDİA 2

Fen Ansiklopedisi sitesinden
18.44, 5 Aralık 2022 tarihinde Fenpedia (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 13767 numaralı sürüm
DİĞER 5. SINIF ÖDEVPEDİA İÇİN

‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 2 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 3 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 4 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 5 ‎‎CANLILAR DÜNYASI ‎‎CANLILAR DÜNYASI 2 ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME 2 ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME 3 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 2 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 3 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 4 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 5 ‎‎IŞIĞIN YAYILMASI 

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!
Rodevpedia.png

SÜRTÜNME KUVVETİ

Hareketli cisimlerin durmasını veya yavaşlamasını sağlayan kuvvete sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvveti cisimle temas ettiği yüzey arasında gerçekleşir. Katılar, sıvılar ve gazlar sürtünme kuvveti oluşturur. Sürtünme kuvveti hayatın pek çok yerinde karşımıza çıkmaktadır.

Sürtünme kuvveti her zaman hareket yönüne zıt etki eder;

  • Aşağı atlayan bir paraşütçü için yukarıya
  • Hızlanan bir otomobil için geriye
  • Doğuya giden bir gemi için batıya
  • Kuzeye uçan bir uçak için güneye,
  • İleri fırlattığımız top için geriye etki eder.

Havanın Sürtünmesi – Hava Direnci

Gazlarda da sürtünme kuvveti vardır. Havada uçan uçak, kuş, paraşüt gibi cisimlere hava direnci etki eder. Ayrıca otomobillere, koşuculara veya bisikletlilere de hava direnci etki eder.

Hava direnci bir sürtünme kuvveti olduğu için hareketi yavaşlatır.

Su Sürtünmesi – Su Direnci

Sıvıların oluşturduğu sürtünme kuvvetidir. Denizde giden gemilere, yüzücülere, balıklara vb. etki eder.

Su araçları sürtünmeyi azaltacak şekilde üretilir.

Sürtünme kuvveti bazen istediğimiz bir durumdur, işlerimizi kolaylaştırır; bazen de istemediğimiz bir şeydir, işlerimizi zorlaştırır.

Sürtünme Nerede Çok Nerede Az? Ortamın cinsi sürtünme kuvvetinin büyüklüğünü değiştirir. Az pürüzlü sert yüzeylerde sürtünme azdır. Çok pürüzlü ve yumuşak yüzeylerde ise sürtünme  çoktur.

  • Fayans yüzey: Sürtünme az
  • Kum: Sürtünme çok
  • Cilalı tahta: Sürtünme az.
  • Silgi: Sürtünme çok
  • Az pürüzlü cam: Sürtünme az.
  • Otomobil tekeri: Sürtünme çok
  • Kışlık bot: Sürtünme çok
  • Sörf tahtası: Sürtünme az
  • Halı: Sürtünme çok

Sürtünme kuvvetini artırmak için;

  • Araç tekerlerine zincir takılır.
  • Ayakkabı tabanları çizgili yapılır.
  • Halıların altına halı kaydırmaz konulur.
  • Halterciler ellerine kaydırmaz toz sürer.
  • Merdiven basamakların ucuna şerit halinde kaydırmaz takılır.
  • Kalemlerin tutulan kısımları yumuşak plastikten yapılır.
  • Hava sürtünmesini artırmak için paraşüt yüzeyi geniş yapılır.

Sürtünme kuvvetini azaltmak için;

  • Makine parçaları yağlanır.
  • Kapı menteşeleri yağlanır.
  • Sürtünmeyi azaltmak için otomobil motoruna yağ konur.
  • Bıçakların ucu ince yapılır.
  • Uçak ve gemilerin ucu sivri yapılır.
  • At jokeyleri ve motor yarışçıları sürtünmeyi azaltmak için öne doğru eğilir.
  • Göz yaşı gözü kayganlaştırır.
  • Tekerlek kullanmak.


AŞAĞIDA YER ALAN KAVRAMLARI, VERİLEN CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ. MİNİLOGO.png
Azaltır Temas Azaltır Geniş Pürüzlü Arttırır Tersidir Direncini

1

Araçlardaki tekerlekler sürtünmeyi

.

2

Sürtünme kuvveti hareket yönünün

.

3

Makine parçalarını yağlamak sürtünme kuvvetini

.

4

Uçakların burnunun sivri olması hava

(sürtünmesini) düşürmek içindir.

5

Kışın yollara çakıl taşı ya da kum dökülmesi sürtünmeyi

.

AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER DOĞRU İSE "D", YANLIŞ ISE "Y" SEÇENEĞİNİ SEÇİNİZ. MİNİLOGO.png

1

D Y
Sürtünme kuvveti cisimleri durdurur yada yavaşlatır.
Buzlu zeminlerde sürtünme daha azdır.
Cismin hareket yönü ile sürtünme kuvvetinin yönü aynıdır.
Cismin hareket doğrultusu ile sürtünme kuvvetinin doğrultusu farklıdır.
Sürtünme daima bizim işimizi zorlaştırır.

2

D Y
Sürtünmenin hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır.
Sürtünme cisim ile yüzey arasında temas ile oluşur.
Araçlardaki tekerlekler hava direncini azaltmak için tasarlanmıştır.
Sürtünme ile var olan enerji yok olur.
Yağmurlarla ıslanan toprak tabakaları arasındaki sürtünme azalacağından toprak kayması gerçekleşebilir.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ. MİNİLOGO.png

1 Sürtünme kuvvetinin cismin hareketine göre nasıl bir yön izlediğini göstermek için 3 öğrenci aşağıdaki şekilleri çizmiştir.

Blok 18.png Blok 18.png Blok 18.png
Sürtünme
Sola kuvvet 10.png 		Sürtünme
Sağa kuvvet 10.png 		Sürtünme
Sola kuvvet 10.png
Hareket Yönü Hareket Yönü Hareket Yönü
Sağa kuvvet 12.png
Ayşe 		Sola kuvvet 12.png
Murat 		Sola kuvvet 12.png
Kadir

Ayşe, Murat ve Kadir'in çizimlerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız Ayşe
B) Yalnız Kadir
C) Kadir ve Murat
D) Ayşe ve Murat

2 Emrah şekildeki gibi bir cisme kuvvet uygulamasına rağmen hareket ettirmeyi başaramıyor.

Yük kaldırmaya çalışan çoçuk.png

Buna göre Emrah'ın bu cismi hareket ettirebilmesi için;

I. Cisme tekerlek takabilir.

II. Yüzeyi yağlayabilir.

III. Yüzey pürüzlülüğünü arttırabilir.

verilenlerden hangileri yapılabilir?

A) Yalnız II
B) I ve II
C) II ve III
D) I, II ve III

3 Farklı yüzeylere sahip iki özdeş kaydıraktan aynı oyuncak araba şekildeki gibi bırakılmaktadır. 1. kaydıraktan bırakılınca yüzeyde 30cm, 2. kaydıraktan bırakılınca 45cm yol aldığı görülüyor.

Farklı yüzeyli kaydırak sürtünme.png

Bu deney de araçların farklı mesafede yol almalarının sebebi ne olabilir?

A) Kaydırakların yüksekliklerinin farklı olması
B) 1. kaydıraktaki zeminin diğerinden daha pürüzlü olması
C) 2. kaydıraktaki zeminin diğerinden daha fazla sürtünme kuvvetine sahip olması
D) Araçların farklı yükseklikten bırakılması

4 Özdeş cisimlere şekildeki gibi bir F kuvveti uygulanıp bırakılıyor.

Blok 9.png Sağa kuvvet 13.png Blok 9.png Sağa kuvvet 13.png Blok 9.png Sağa kuvvet 13.png
Mermer Buz Kum

Buna göre bu cisimlerin alacağı yol aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir.

Mermer Buz Toprak

A)7cm10cm5cm
B)8cm3cm5cm
C)7cm5cm10cm
D)3cm6cm8cm

5 Aşağıdaki grafikte oyuncak bir kamyonetin farklı yüzeylerde harekete geçirebilmek için gerekli olan en küçük kuvvetler gösterilmiştir.

Farklı kuvvet çubuk grafiği.png

Buna göre bu yüzeylerin hangisinde sürtünme kuvveti en büyüktür?

A) X Yüzeyi
B) Y Yüzeyi
C) Z Yüzeyi
D) T Yüzeyi

6 Bir tahta parçasına farklı zeminlerde eşit kuvvet uygulanıyor.

Zemin sürtünme farkı yay.png

Yaylar şekildeki gibi uzama yaptığına göre bu zeminler pürüzlü olması bakımından nasıl sıralanır?

A) 1. Zemin<2. Zemin<3. Zemin
B) 3. Zemin<1. Zemin<2. Zemin
C) 2. Zemin<1. Zemin<3. Zemin
D) 3. Zemin<2. Zemin<1. Zemin


TEST

1 Bir deneyde özdeş bilyeler şekildeki gibi aynı yükseklikten aynı anda bırakılıyor. Bırakıldıkları kaplardan birisi hava ötekisi ise su ile doludur.

Ball 2.png
Havuz 1 2.png 		Ball 2.png
Havuz 1 11.png
I. Düzenek II. Düzenek

I. düzenekteki bilyenin tabana daha önce düştüğü gözlemleniyor.

Buna göre aşağıdaki ifadelerin hangisi yanlıştır?

A) Suyun sürtünme kuvveti havanınkinden daha fazladır.
B) 1. düzenekteki bilyeye sürtünme kuvveti uygulanmamıştır.
C) 2. düzenekteki bilyeye sürtünme kuvveti uygulanmıştır.
D) Sürtünme kuvveti cisimlerin hızına etkiler.

2 Farklı yüzeylerde eşit kuvvetler ile itilen bir bilyenin yer değişim grafiği aşağıdaki gibidir.

Alınan yol zaman grafiği 3 adet.png

Buna göre X, Y ve Z zeminlerinin sürtünme katsayıları arasındaki ilişki nedir?

A) X<Y<Z
B) Z<Y<X
C) Y<Z<X
D) X<Z<Y

3 Aşağıdaki durmakta olan cisme bir F kuvveti uygulanıyor.

Blok 11.png Sağa kuvvet 10.png F

Yüzey ile cisim arasında sürtünmenin olduğu bilindiğine göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

A) Cisim hareket etmiyor olabilir.
B) F kuvvetinin tersine kesinlikle sürtünme kuvveti uygulanır.
C) Cisim hareket etmekte ise yönü F kuvveti yönünde olur.
D) Cisim dengelenmiş kuvvetler etkisindedir.

4 Gök taşları, Dünya atmosferine saniyede 11–72 km arasında değişen bir hızla girerler. Sürtünmeden meydana gelen ısıdan dolayı büyük bir kısmı eriyerek toz parçacıkları halinde yeryüzüne inebilir. Büyük gök taşları atmosferde gözlenebilir. Buna yıldız kayması denir.

Paola-Castillo.jpg

Yıldız kayması hakkında yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Atmosfer Meteorların dünya yüzeyine verebileceği zararı azaltır.
B) Meteorun ısınarak ışık saçması sürtünmeden kaynaklanır.
C) Yıldız kayması olayı insanlar için olumsuz bir olaydır.
D) Meteorlar atmosfere girdiklerinde hava direnci ile karşılaşırlar.

5 Özdeş cisimlerin farklı zeminlerde hareket edebilmesi için uygulanması gereken en küçük kuvvet özdeş dinamometrelerle aşağıdaki gibi ölçülmüştür.

3 birim
Dinamometre yatay 333.png
P Zemini
2 birim
Dinamometre yatay 222.png
R Zemini
4 birim
Dinamometre yatay 444.png
S Zemini

Buna göre P, R ve S yüzeylerindeki cisme etkiyen sürtünme kuvvetlerinin arasındaki bağıntı nedir?

A) P < R < S
B) R < P < S
C) P < S < R
D) R < S < P

6 Özdeş cisimlerin farklı zeminlerde hareket edebilmesi için uygulanması gereken en küçük kuvvet özdeş dinamometrelerle aşağıdaki gibi ölçülmüştür.

Pürüzlü yüzey Kaygan yüzey
1. Girinti ve çıkıntı fazladır. Bu durum hareketi zorlaştırır. 3. Girinti ve çıkıntı daha azdır. Bu durum hareketi kolaylaştırır.
2. Bu yüzeylere uzaktan bakılınca düz görülür. 4. Mikroskop altında bakıldığında bu yüzeyler pürüzsüzmüş gibi görülür.

Buna göre tabloda kaç numaralı özellikte hata yapılmıştır?

A) 1
B ) 2
C ) 3
D ) 4

7 Buzlu bir yolda kayıp düşmemizin nedeni aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Dengemizin bozulması
B) Sürtünme kuvvetinin artması
C) Yüzeyin daha pürüzlü hâle gelmesi
D) Sürtünme kuvvetinin azalması

8 Aşağıda gerçekleşen olayların,

  1. Yürümek
  2. Yazı yazmak
  3. Tırmanmak
  4. Bardağı tutmak

hangilerinde sürtünme kuvvetinden yararlanılır?

A) 2 ve 3
B) 1, 2 ve 4
C) 2, 3 ve 4
D) 1, 2, 3 ve 4



"https://fenpedia.com/index.php?title=KUVVETİN_ÖLÇÜLMESİ_VE_SÜRTÜNME_ÖDEVPEDİA_2&oldid=13767" sayfasından alınmıştır