BASİT MAKİNELER

BASİT MAKİNELER

Günlük hayatımızda iş yapma kolaylığı sağlayan makinelere basit makine denir. Elektrikle çalışan aletler basit makine değildir. Basit makineler canlı gücü ile çalışan sistemlere denir.

Özellikleri;

• Kuvvetin değerini azaltarak kuvvetten kazanç sağlayabilirler. ( Kuvvetten kazanç söz konusu ise yoldan kayıp vardır. ) Kuvvet kazancı = Yük / Kuvvet
• Alınan yolu azaltarak yoldan kazanç sağlayabilirler. ( Yoldan kazanç söz konusu ise kuvvetten kayıp vardır. )
• Hiç bir basit makine hem yoldan hem kuvvetten kazanç sağlayamaz.
• Kuvvetin yönünün ve doğrultusunu değiştirebilirler.
• İş yapma kolaylığı sağlarlar. Verim = Yükün Yaptığı İş / Kuvvetin Yaptığı İş
• Bir işin yapma hızını değiştirebilirler.
• Basit makineler bir işten kazanç sağlamaz, yapılan iş hep aynıdır.
• Enerjiden kayıp yada kazanç yoktur. Enerji başka bir enerjiye dönüşebilir.
• Basit makineler kendi kendine enerji üretmez, aksine sürtünme söz konusu ise enerji kaybına yol açar.
• Uygulanan kuvvet (giriş kuvveti) oluşan kuvvetten (çıkış kuvveti) büyükse kuvvetten, küçükse yoldan kazanç vardır.

KALDIRAÇLAR

Sabit bir destek sistemi etrafında dönebilen sisteme kaldıraç denir. Kaldıraçta, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına da yük kolu denir. Bir kaldıraçta kuvvetten kazanmak için kuvvet kolunun, yük kolundan büyük olması gerekir böylelikle cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler.

Çift Taraflı Kaldıraçlar	Tek Taraflı Kaldıraçlar
Kuvvet-Destek-Yük	Kuvvet-Yük-Destek	Yük-Kuvvet-Destek
Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu	Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu	Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu
Örnekler: tahterevalli, makas, eşit kollu terazi, keser, pense, kriko, karga burnu, yan keski, kerpeten	Örnekler: el arabası, ceviz kıracağı, kürek	Örnekler: cımbız, maşa, tel zımba

MAKARALAR

Makaralar da iş yaparken bir takım kolaylıklar sağlayan basit makinelerdendir. Günlük yaşamda en fazla gördüğümüz şekliyle inşaatlarda harç, tuğla ve diğer yapı malzemelerini taşımak için kullanılmaktadır. Makaralar, kullanış şekline göre sabit ve hareketli olmak üzere iki çeşittir.

Sabit Makara

Sabit Makaralar:

• Sabit bir yere asılan, çevresine dolanan ip çekildiğinde yalnızca dönme hareketi yapabilen, cisimlerin çeşitli yönlere hareket etmesinde kolaylık sağlayan makaralara sabit makaralar denir.
• Sabit makaralar genelde kuvvetin yönünü değiştirmek içi kullanılır.
• Kuvvet Kazancı 1'dir.
• Uygulanan kuvvet yüke eşittir ( F=P )
• Kuvvet tarafından bir metre çekilmesi yükün de bir metre çekilmesine neden olacaktır.
• İpin her yüzeyinde eşit gerilme olacaktır.
• Makara ağırlığı sabit olduğu için asla hesaba katılmaz.

Hareketli Makara

Hareketli Makaralar:

• Çevresine dolanan ip çekildiğinde dönerek alçalma veya yükselme hareketi yapan makaralara hareketli makaralar denir.
• Hareketli makaralar kuvvetten kazanç sağlamamızı sağlayan basit makinelerdir.
• Sistemde yük ile makara birlikte yükselirler.
• Kuvvet kazancı P/F = 2 'dir.
• Makara ağırlıksız ise P=2F, eğer makara ağırlığı ihmal edilmiyorsa P+MA ( makara ağırlığı ) = 2F 'dir
• Yükü kaldırmak için gerekli olan kuvvet yükün yarısına eşittir. Kuvvetten kazanç varsa yoldan da aynı düzeyde kayıp olacaktır. Yani kuvvetin 2 metrelik yaptığı harekette yük 1 metre hareket edecektir.
• Kuvvetin yönünde değişiklik meydana getirmez.