CANLILAR DÜNYASI

CANLILAR DÜNYASI

CANLILARI TANIYALIM

Bilimsel olarak canlılar belirli guruplara ayrılmıştır. Bilim insanları bu gruplamayı yaparken canlıların dış görünüşlerine değil, vücutlarındaki yapı ve organlara, beslenme, üreme, hücre yapısı gibi özellikleri dikkate alırlar.

Dünyadaki tüm canlılar 4 gruba ayrılmıştır.

1. Hayvanlar
2. Bitkiler
3. Mantarlar
4. Tek hücreliler.

Hayvanlar

Günlük hayatta kedi, köpek, kuş gibi hayvanları sıklıkla görürüz. Farklı yaşam alanlarında yaşayan hayvan türleri de farklıdır. Orman, okyanus, göl veya akarsu ortamında bulunan hayvan türleri çok çeşitlidir.

Bilimsel sınıflandırmada insanlar da hayvanlar sınıfından kabul edilir. İnsanlar hücre, doku, organ, sistem benzerliklerinden dolayı hayvanlarla aynı guruba alınmıştır.

Hayvanların genel özellikleri:

• Genellikle hareketlidirler.
• Kendi besinlerini üretemezler. Diğer hayvan ve bitkilerle beslenirler.
• Çok sayıda hücreden oluşmuşlardır.
• Genellikle dişi ve erkek olmak üzere cinsiyetleri vardır.
• Tanımlanmış 1,5 milyon hayvan türü vardır.

Omurgasız hayvanlar: iskeleti olmayan süngerler, denizanası, solucan, salyangoz, deniz yıldızı, yengeçler, çıyanlar, akrepler, keneler, örümcekler ve çeşit çeşit böcekler gibi türlerdir.

Omurgalı hayvanlar: İskeleti olan insan, at, fil, kuş, hamsi gibi türlerdir. Omurgalı hayvanlar gelişmişlik sırasına göre çeşitli alt basamaklara ayrılır.

• Balıklar: suda yaşarlar. Solungaç solunumu yaparlar. derileri pullarla kaplıdır. Genellikle yumurtayla çoğalırlar. (Mezgit, hamsi, lüfer, orkinos vb.)
• Kurbağalar: Hem kara hem de sularda yaşarlar. Ayak parmakları arası perdelidir. Yumurtayla çoğalır ve yetişkinliğe ulaştıktan sonra akciğer solunumu yaparlar.
• Sürüngenler: Derileri pul gibi sert maddeyle kaplıdır. Yumurtayla çoğalırlar. Sürünerek hareket ederler. (timsah, kaplumbağa, yılan vb.)
• Kuşlar: Vücutları tüylerle kaplıdır. Tavuk, penguen, deve kuşu gibi uçamayan türleri vardır. Yumurtayla çoğalırlar
• Memeliler: Yavrularını doğururlar ve sütle beslerler. Genellikle karada yaşarlar. Yunus, balina, yarasa, fok gibi farklı ortamlarda yaşayan türler de vardır. İnsan, kedi, geyik, fil, fare, kaplan vb. memeli canlılara örnektir.

2.  Bitkiler

Ağaçlar, çiçekler, otlar, yosunlar bitkilere örnektir. Çoğunlukla toprağa köklerle tutunmuş olarak yaşarlar. Genellikle renkleri yeşildir.

Bitkilerin genel özellikleri

• Hayvanlar gibi hareket etmezler.
• Genellikle kök, gövde, yaprak gibi bölümleri vardır.
• Fotosentez yaparak kendi besinlerini üretirler.
• Fotosentezle karbondioksit alıp oksijen verirler.
• Genellikle toplu olarak yaşarlar.
• Yeryüzünün her iklimine uyum sağlamış bitki türü vardır.

Çiçekli bitkiler: Bitkilerin dişi ve erkek üreme organları çiçeklerinde bulunur. Elma, fındık, gül, erik, pancar, kiraz gibi tohumlu bitkilerin çiçekleri vardır.

Çiçeksiz bitkiler: Bu bitkilerin çiçekleri olmadığı için tohumları oluşmaz. Üremek için başka yöntemleri vardır. At kuyruğu, ciğer otu, eğrelti otu, kibrit otu, kara yosunu örnek olarak verilebilir.

3. Mantarlar

Şapkalı mantarlar genellikle toprağa bağlı olarak büyüdüğü için çoğu insan mantarları bitki olarak düşünür. Mantarlar ayrı bir sınıflandırma içinde incelenirler.

Mantarların genel özellikleri

• Tek hücreli veya çok hücreli olabilirler.
• Bitkiler gibi fotosentez yapamazlar.
• Daha çok nemli bölgelerde yaşamayı severler.
• Bazı türleri zehirlidir.
• Ölen canlıların çürümesini sağlayan mantar türleri vardır. (çürükçül mantar)
• Hayvanlarda cilt rahatsızlığı yapan türleri de varır.
• Bayatlayan ekmek ve peynirin üzerindeki küflenmeyi mantarlar yapar. ( küf mantarı)
• İnsanların yetiştirdi mantar türüne kültür mantarı denir.
• Dildeki pamukçuk hastalığı, kafa derisindeki saç kıran hastalığı, ayaktaki mantar hastalığı mantarlar nedeniyle oluşur.

4. Tek hücreliler

Gözle görülemeyecek kadar küçük canlılardır. Tek bir hücreden oluştukları için bu ismi almışlardır.

İnsanda hastalık yapan türleri vardır. Mikroskobik canlıların neden olduğu hastalıklara grip, verem, kolera, dizanteri vb. örnek verilebilir.