ELEKTRİK ENERJİSİNİN DÖNÜŞÜMÜ
ELEKTRİK ENERJİSİNİN DÖNÜŞÜMÜ
Termodinamiğin birinci kanununa göre (enerjinin korunumu yasası olarak da bilinir) enerji, dönüştürülebilen bir büyüklüktür. Enerjiyi bir biçimden diğerine dönüştüren cihaza transduser denir.
Elektrik Enerjisinin Isı ve Işık Enerjisine Dönüşümü
İletkenlerin elektrik enerjisini iletirken akıma karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. Bu direnç telin ışıma yapmasına neden olur. Elektrikli soba, su ısıtıcısı, ütü, fırın vb. elektrikli araçlar elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştürür.
Telin kesitine; | Telin uzunluğuna; | Telin cinsine; |
---|---|---|
Kesit alanı küçüldükçe telin direnci artar. Bunu dar bir yolda araçların sıkışması gibi düşünebiliriz. | Tel ne kadar uzun ise üzerinden geçen elektronlar o kadar fazla zorluk yaşayacaktır. | Her maddenin oluşturduğu direnç aynı değildir. |
Direnç ısıyı yaratacağından teldeki direnci etkileyen her şey çıkacak ısı miktarında etkili olacaktır. Ayrıca iletkenin direnci, akımın büyüklüğü ve akımın geçiş süresi arttıkça açığa çıkan ısı miktarı artar. (Doğru orantı)
Elektrik enerjisini ışığa çeviren araçlara ampul (lamba) denir. Akkor filamanlı ve floresan olmak üzere iki çeşit lamba vardır. Akkor flamanlı lambalarda erime noktası ve direnci büyük olan tungsten teli kullanır. Bu tel çok fazla direnç ile aşırı ısınarak ışımasını gözle görülür ölçüde fazlalaştırır ve ışık yayar. Lambanın içi yanabilecek gazlardan arındırılmıştır. Floresan lambaların içinde cıva ve soy gaz bulunur. Lambanın bir ucundan fırlatılan elektronlar cıvaya çarparak görünmeyen ışıma meydana getirir. Bu görünmeyen ışıma cama kaplanmış fosfor sayesinde görünür hale gelir.
Sigorta: Elektrik devrelerinde devreye gereğinden fazla akım geçtiğinde akımı keserek güvenliği sağlayan cihazlardır.
Elektrik Enerjisinin Hareket Enerjisine Dönüşümü
Elektrik enerjini hareket enerjisine dönüştüren cihazlarda elektrik motoru kullanılmaktadır. Bir elektrik motorunda U mıknatıs ya da iki tane çubuk mıknatıs ile güç kaynağına bağlı armatür adı verilen bir bobin (elektromıknatıs) vardır. Bobinden akım geçtiğinde manyetik bir alan oluşur. Bu manyetik alan diğer mıknatısın manyetik alanıyla etkileşir ve mıknatısların birbirine uyguladıkları itme çekme etkisiyle armatür dönmeye başlar. Buzdolabı, çamaşır makinesi, elektrik süpürgesi, vantilatör, matkap vb. elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren araçlardır.
Elektrik Enerjisi Nasıl Üretilir?
Elektrik akımı üreten araçlara jeneratör denir. Çalışma mantığı Elektrik motorunun tersidir. Bir bobin içerisinde mıknatısı ya da mıknatıs etrafında bobini hareket ettirerek elektrik akımı oluşturulabilir. Üretilen elektrik akımının büyüklüğü; bobinin sarım sayısına ve mıknatısın hareket hızına bağlıdır.
Çubuk mıknatısın hareket yönü değiştikçe akımın yönü de değişir. Büyüklüğü ve yönü zamanla değişen bu tür akımlara alternatif akım (dalgalı akım) denir. Alternatif akım AC harfi ile gösterilir ve bu akım radyo, televizyon, bilgisayar gibi araçlarda kullanılır.
-
Hidroelektrik Santraller
-
Termik Santraller
-
Rüzgar Enerjisi Santralleri
-
Jeotermal Santraller
-
Nükleer Santraller