MADDENİN TANECİKDEN OLUŞUR: Revizyonlar arasındaki fark

Fen Ansiklopedisi sitesinden
GörselVikimetin
("==MADDENİN TANECİKLİ YAPISI== Çevremizdeki varlıkların çoğu maddedir. Gözümüzün göremeyeceği kadar küçük maddeler de vardır. Işık, ses, e..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
 
11. satır: 11. satır:


Maddelerin ortak özelliklerinden biri de taneciklerden oluşmasıdır. Gözümüzle göremesek de tüm maddeleri oluşturan tanecikler bulunur. Bu tanecikler o kadar küçüktür ki okullarda kullandığımız ışık mikroskobuyla bile görülemezler. Atomlar o kadar küçüktür ki bir toplu iğne başında 4 trilyon atom bulunabilir. Maddeyi oluşturan tanecikler arasında boşluklar vardır. Boşluk miktarı maddenin hangi halde olduğunu belirler. Boşluk yoksa katı, boşluk çok azsa sıvı, boşluk çok fazlaysa gaz haldedir.
Maddelerin ortak özelliklerinden biri de taneciklerden oluşmasıdır. Gözümüzle göremesek de tüm maddeleri oluşturan tanecikler bulunur. Bu tanecikler o kadar küçüktür ki okullarda kullandığımız ışık mikroskobuyla bile görülemezler. Atomlar o kadar küçüktür ki bir toplu iğne başında 4 trilyon atom bulunabilir. Maddeyi oluşturan tanecikler arasında boşluklar vardır. Boşluk miktarı maddenin hangi halde olduğunu belirler. Boşluk yoksa katı, boşluk çok azsa sıvı, boşluk çok fazlaysa gaz haldedir.
[[Dosya:Katı_Molekül.jpg|küçükresim|100x100pik|Katı]]
<poem class="fencontainer">
'''Katı:''' Katıların tanecikleri düzenlidir. Tanecikler arasında boşluk yok denecek kadar azdır. Katılar sıkıştırılamaz. Belirli bir şekilleri vardır. Kuvvet uygulanmadığı müddetçe katıların şekli sabit kalır. Katı tanecikleri titreşim hareketi yapar.
[[Dosya:Su_Molekül.jpg|sol|küçükresim|100x100pik|Sıvı]]
'''Sıvı:''' Sıvı tanecikleri arasındaki boşluk katılara göre biraz fazla olsa da çok azdır. Bu nedenle sıvılar da sıkıştırılamaz. Sıvıların belirli şekilleri yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Sıvıların sabit hacimleri vardır. Sıvı tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
 
öteleme ve dönme hareketi sıvıların akışkan olmasını sağlar.
[[Dosya:Gaz_Molekül.jpg|küçükresim|100x100pik|Gaz]]
'''Gaz:''' Gaz tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Bu nedenle gazalar sıkıştırılabilir. Gazlar bulundukları kabın şeklini (eğer kapalı bir kapsa) alır. Gazların belirli bir şekli ve sabit hacmi yoktur.
 
Gaz tanecikleri de sıvılar gibi titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
 
'''Maddenin Hal Değişimi:'''
{|
{|
!
!
!
! colspan="3" style="border-top: 1px solid #ddd; color: red;"|kırağılaşma</br>[[Dosya:Sola kuvvet 12.png|80px|link=]]
![[Dosya:Sol yönlendirme.png|çerçevesiz|100x100pik]]
!kırağılaşma
![[Dosya:Sol yönlendirme.png|çerçevesiz|100x100pik]]
! rowspan="2" |[[Dosya:Dynamic-blue-left.svg|çerçevesiz|42x42pik]]
!
!
|-
|-
!
! rowspan="2" |[[Dosya:Aşağı sol icon 5.png|link=]]
!
! colspan="3" style="border-top: 1px solid #ddd;"|
!
! rowspan="2" |[[Dosya:Sol yukarı icon 2.png|link=]]
!ısı verir
!
!
|-
|-
!
!
!
! colspan="3" |_______________________________________________________
!
!
!
!
|-
|-
!
! [[Dosya:Katı Molekül.jpg|80px|link=]]</br>Katı
! rowspan="7" |[[Dosya:Katı Molekül.jpg|çerçevesiz|150x150pik]]
! style="color: red;"|<small><small>Erime</br>[[Dosya:Sağ icon 2.png|20px|link=]]</br>[[Dosya:Sol icon 2.png|20px|link=]]</br>Donma</small></small>
!
! [[Dosya:Su Molekül.jpg|80px|link=]]</br>Sıvı
! rowspan="7" |[[Dosya:Su Molekül.jpg|çerçevesiz|150x150pik]]
! style="color: red;"|<small><small>buharlaşma</br>[[Dosya:Sağ icon 2.png|20px|link=]]</br>[[Dosya:Sol icon 2.png|20px|link=]]</br>yoğuşma</small></small>
!
! [[Dosya:Gaz Molekül.jpg|80px|link=]]</br>Gaz
! rowspan="7" |[[Dosya:Gaz Molekül.jpg|çerçevesiz|150x150pik]]
!
|-
!
!erime
!buharlaşma
!
|-
!
!ısı alır
!ısı alır
!
|-
!
![[Dosya:Blue Right Arrow.png|çerçevesiz|70x70pik]]
![[Dosya:Blue Right Arrow.png|çerçevesiz|70x70pik]]
!
|-
|-
! rowspan="2" |[[Dosya:Sağ aşağı icon 2.png|link=]]
!
!
![[Dosya:Blue Left Arrow.png|çerçevesiz|70x70pik]]
![[Dosya:Blue Left Arrow.png|çerçevesiz|70x70pik]]
!
!
|-
!
!donma
!yoğuşma
!
!
! rowspan="2" |[[Dosya:Yukarı sağ icon 5.png|link=]]
|-
|-
!
! colspan="3" style="border-top: 1px solid #ddd; border-bottom: 1px solid #ddd; color: red;"|[[Dosya:Sağa kuvvet 12.png|80px|link=]]</br>süblimleşme
!ısı verir
!ısı alır
!
|-
!
!KATI
!
!SIVI
!
!GAZ
!
|-
!
!
! colspan="3" |_______________________________________________________
!
!
|-
!
! rowspan="2" |[[Dosya:Dynamic-blue-down-and-right.svg|çerçevesiz|34x34pik]]
!
!
!
!
!
|-
!
![[Dosya:Sağ Yönlendirme.png|çerçevesiz|100x100pik]]
!süblimleşme
![[Dosya:Sağ Yönlendirme.png|çerçevesiz|100x100pik]]
!
!
|-
!
!
!
!ısı alır
!
!
!
|}
|}
</poem>
'''Katı:''' Katıların tanecikleri düzenlidir. Tanecikler arasında boşluk yok denecek kadar azdır. Katılar sıkıştırılamaz. Belirli bir şekilleri vardır. Kuvvet uygulanmadığı müddetçe katıların şekli sabit kalır. Katı tanecikleri titreşim hareketi yapar.
'''Sıvı:''' Sıvı tanecikleri arasındaki boşluk katılara göre biraz fazla olsa da çok azdır. Bu nedenle sıvılar da sıkıştırılamaz. Sıvıların belirli şekilleri yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Sıvıların sabit hacimleri vardır. Sıvı tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
öteleme ve dönme hareketi sıvıların akışkan olmasını sağlar.
'''Gaz:''' Gaz tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Bu nedenle gazalar sıkıştırılabilir. Gazlar bulundukları kabın şeklini (eğer kapalı bir kapsa) alır. Gazların belirli bir şekli ve sabit hacmi yoktur.
Gaz tanecikleri de sıvılar gibi titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
'''Maddenin Hal Değişimi:'''
'''Madde ısı alırsa:''' Sıcaklığı artar, hareketliliği artar, taneciklerinin düzensizliği artar, tanecikleri birbirlerinden uzaklaşır.
'''Madde ısı alırsa:''' Sıcaklığı artar, hareketliliği artar, taneciklerinin düzensizliği artar, tanecikleri birbirlerinden uzaklaşır.
'''Madde ısı verirse:''' Sıcaklığı azalır, hareketi azalır, taneciklerinin düzenliliği artar, tanecikleri birbirlerine yaklaşır.
'''Madde ısı verirse:''' Sıcaklığı azalır, hareketi azalır, taneciklerinin düzenliliği artar, tanecikleri birbirlerine yaklaşır.

00.15, 7 Aralık 2022 tarihindeki hâli

MADDENİN TANECİKLİ YAPISI

Çevremizdeki varlıkların çoğu maddedir. Gözümüzün göremeyeceği kadar küçük maddeler de vardır. Işık, ses, elektrik gibi enerji türleri madde sayılmaz. Bir varlığın madde olabilmesi için 2 özelliğinin bulunması gerekir;

  1. Kütle: Madde miktarı olarak tanımlanır. Kütle teraziyle ölçülür. Maddelerin az ya da çok kütlesi olması gerekir. Örneğin mikropların kütlesi çok çok küçüktür. Bildiğimiz teraziyle kütlesini ölçemeyiz ama az da olsa kütlesi vardır. Bu da mikropların da madde olduğunu gösterir.
  2. Hacim: Maddenin kapladığı alandır. Yani maddenin boyutlarının olmasıdır. Çok ya da az. Bir hacmi varsa maddedir. Balonun içindeki hava hacmi sayesinde balonu şişirir. Hacim litre veya metreküp gibi birimlerle belirtilir.

Madde örnekleri (neler maddedir): Kağıt, hava, tüp gazı, su, yağmur, bulut, kalem, canlılar, hücre, saç, diş, toprak, güneş, gezegenler, otomobil, tablet, yiyecekler vb.

Madde olmayanlara örnekler: Işık, ses, elektrik, ısı, sıcaklık.

Maddelerin ortak özelliklerinden biri de taneciklerden oluşmasıdır. Gözümüzle göremesek de tüm maddeleri oluşturan tanecikler bulunur. Bu tanecikler o kadar küçüktür ki okullarda kullandığımız ışık mikroskobuyla bile görülemezler. Atomlar o kadar küçüktür ki bir toplu iğne başında 4 trilyon atom bulunabilir. Maddeyi oluşturan tanecikler arasında boşluklar vardır. Boşluk miktarı maddenin hangi halde olduğunu belirler. Boşluk yoksa katı, boşluk çok azsa sıvı, boşluk çok fazlaysa gaz haldedir.


kırağılaşma







Katı
 Erime


Donma
Sıvı
 buharlaşma


yoğuşma
Gaz




süblimleşme

Katı: Katıların tanecikleri düzenlidir. Tanecikler arasında boşluk yok denecek kadar azdır. Katılar sıkıştırılamaz. Belirli bir şekilleri vardır. Kuvvet uygulanmadığı müddetçe katıların şekli sabit kalır. Katı tanecikleri titreşim hareketi yapar.

Sıvı: Sıvı tanecikleri arasındaki boşluk katılara göre biraz fazla olsa da çok azdır. Bu nedenle sıvılar da sıkıştırılamaz. Sıvıların belirli şekilleri yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Sıvıların sabit hacimleri vardır. Sıvı tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.

öteleme ve dönme hareketi sıvıların akışkan olmasını sağlar.

Gaz: Gaz tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Bu nedenle gazalar sıkıştırılabilir. Gazlar bulundukları kabın şeklini (eğer kapalı bir kapsa) alır. Gazların belirli bir şekli ve sabit hacmi yoktur.

Gaz tanecikleri de sıvılar gibi titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.

Maddenin Hal Değişimi:

Madde ısı alırsa: Sıcaklığı artar, hareketliliği artar, taneciklerinin düzensizliği artar, tanecikleri birbirlerinden uzaklaşır. Madde ısı verirse: Sıcaklığı azalır, hareketi azalır, taneciklerinin düzenliliği artar, tanecikleri birbirlerine yaklaşır.

"https://fenpedia.com/index.php?title=MADDENİN_TANECİKDEN_OLUŞUR&oldid=14102" sayfasından alınmıştır