SAF MADDELER

SAF MADDELER

SAF MADDE	Elementler	Atomik Yapılı
		Moleküler Yapılı
	Bileşikler
		Kristal(örgü) Yapılı

Aynı cins taneciklerden oluşan ( yani aynı cins atomlardan ya da aynı cins moleküllerden oluşan ) maddelere saf madde denir. Madde kendisine en yakın karakteristik özelliklerdeki molekül veya atomlardan oluşur.

Saf maddeler ikiye ayrılır:

1-Elementler:

Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere element denir. Günümüzde bilinen yaklaşık 120 element vardır. Bu elementlerin yaklaşık %90’ı doğal olarak bulunur. Diğer elementler laboratuvarda üretilmiştir.

Elementlerin Özellikleri:

• Kendi özelliğini taşıyan en küçük parçası atomdur.
• Aynı cins atomlardan oluşurlar.
• Bu yüzden saf maddelerdir.
• Sembollerle gösterilirler.
• Fiziksel ve kimyasal yollarla daha basit yapılı maddelere ayrılamazlar.
• Belirli erime ve kaynama sıcaklıkları vardır.
• Belirli yoğunluk değerleri vardır.
• Elementlerin büyük bir kısmı atomik yapıdadır. (H, He, C)
• Elementlerin çok az bir kısmı moleküllü yapıdadır. (H₂, N₂)

2-Bileşikler:

En az iki farklı atomun birleşmesiyle oluşan saf maddelerdir. Bileşiği oluşturan elementler kendi özelliklerini kaybeder. Bileşiği oluşturan element atomları belirli oranlarda birleşir. Formüllerle gösterilir. Bileşiklerin bazıları moleküllerden oluşur. Su, tuz, şeker, sodyum hidroksit, hidrojen klorür, kalsiyum oksit bileşiklere örnektir.

Bileşiklerin Özellikleri:

• Bileşikler, kendini oluşturan elementlerin (atomları) özelliklerini göstermezler.
• Bileşiği oluşturan elementler (atomlar) kendi özelliklerini kaybederler.
• Bileşiği oluşturan elementler belirli oranlarda birleşirler.
• Bileşikler oluşurken enerji alışverişi olur.
• Bileşikler, kimyasal tepkimelerle oluşur ve kimyasal yollarla ayrılırlar.
• Bileşikler en az iki farklı elementten yani atomdan oluşurlar.
• Bileşiklerin belirli erime, kaynama, donma ve yoğunlaşma sıcaklıkları vardır.
• Bileşikler saf ve homojen maddelerdir.
• Bileşikler formüllerle gösterilirler.
• Bileşiklerin en küçük yapı birimleri moleküllerdir.

ELEMENTLERİN İSİMLERİ VE SEMBOLLERİ

Semboller elementlerin Latince isimlerinden türetilmiştir. Elementlerin sembolleri dünyanın her yerinde aynıdır. Bu durum ortak bir bilim dili oluşturarak bilimsel iletişimi kolaylaştırmıştır. Element sembolleri bütün dünyada kimyanın ortak dilidir.

Element Kartları

Hidrojen Atom No:1 Sembolü:H	Evrende en çok bulunan elementtir. Renksiz, kokusuz, metalik olmayan tatsız oldukça yanıcı bir gazdır. Hidrojen balonlarını şişirmede, petrolün işlenmesinde kaynak yapımında ve roketlerde yakıt olarak kullanılmaktadır.
Helyum Atom No:2 Sembolü:He	Renksiz, kokusuz, havadan daha hafif bir elementtir. Tüm elementler arasında kaynama noktası en düşük elementtir. Zeplin ve balon gibi hava taşıma araçlarını şişirmede, nükleer reaktörlerin soğutulmasında ve kaynakçılıkta kullanılır.
Lityum Atom No:3 Sembolü:Li	Yumuşak ve gümüşümsü beyaz metaldir. Ticari olarak çok önemlidir. Doldurulabilir pillerde, hava taşıtlarında, seramik ve cam yapımında, nörolojik etkilerinden dolayı sakinleştirici ilaçlarda kullanılır.
Berilyum Atom No:4 Sembolü:Be	Elektrik ve ısı iletkenliği çok iyi, manyetik olmayan sert bir elementtir. Doğada az bulunmasından dolayı pahalıdır. Bilgisayar parçalarında, metalürji ve uzay teknolojilerinde kullanılır. Genelde oluşturduğu bileşikler zehirlidir. Zümrüt , doğal olarak oluşan bir berilyum bileşiğidir.
Bor Atom No:5 Sembolü:B	Toprakta, kayaçlarda, deniz suyunda ve tatlı sularda bulunur. Siyah metalik görünümlü çok sert bir elementtir. Renkli cam imalatında, porselen ve çeliğin kopmaya karşı direncini arttırmada, delici ve yontucu araç yapımında kullanılır.
Karbon Atom No:6 Sembolü:C	Elmas, kömür, grafit, petrol ve doğal gaz gibi maddelerde ve canlıların yapısının büyük kısmını oluşturan elementtir. Grafit , kil ile birleştirilir ve yazı ve çizim için kullanılan kurşun kalemlerde kullanılan kurşun' u oluşturur .
Azot Atom No:7 Sembolü:N	Atmosferin %78'ini oluşturur. Renksiz ve kokusuz bir gazdır. Proteinin yapısında bol miktarda bulunur. Paketlenmiş gıdaların tazeliğini korumak için, gübre boya ve patlayıcı üretiminde kullanılmaktadır.
Oksijen Atom No:8 Sembolü:O	Atmosferde %21 oranında bulunur. Havada bulunan ve yanmayı sağlayan elementtir. Hastanelerde bakım ünitelerinde, çelik ve beton üretiminde kullanılır. En önemlisi canlının enerji ihtiyacını elde etmesi için gereklidir.
Flor Atom No:9 Sembolü:F	Açık sarı renkli ve çok aktif bir elementtir. Diş macunlarında, buz dolabı klimalarda ve deodorantlarda kullanılır. İçme sularının mikroplarını arındırmada ve aydınlatma ampullerinin camları üzerine yazı yazılmasında kullanılır.
Neon Atom No:10 Sembolü:Ne	Atmosferde çok az miktarda bulunan renksiz bir gazdır. Renkli reklam aydınlatmalarında, yüksek voltaj göstergelerinde, paratonerlerde, eski televizyon tüplerinde kullanılır.
Sodyum Atom No:11 Sembolü:Na	Hafif, yumuşak, gümüşümsü beyaz renkte ve aktif bir elementtir. Buharlı lambalarda aydınlatma amacıyla, kağıt, gıda, tekstil, sabun, cam, metal gibi bir çok endüstride kullanılır.
Magnezyum Atom No:12 Sembolü:Mg	Gümüş beyazlığında çok hafif bir metaldir. Erime noktası çok yüksektir. Genellikle başka metallerle alaşım oluşturularak kullanılır. Uçak ve araba motoru yapımında, fırınların yapımında, fotoğraf makinelerinin gövde ve flaş kaplamalarında işaret fişekleri ve yangın bombalarında kullanılır.
Alüminyum Atom No:13 Sembolü:Al	Yumuşak hafif ve kolay şekil alan bir elementtir. Elektrik kabloları, folyo, mutfak aletleri, uçak, roket, dekorasyon, kutu içecek kaplarında kullanılır.
Silisyum Atom No:14 Sembolü:Si	Koyu gri renkte ve katı bir elementtir. Çimento, zımpara, silikon, çelik, dinamit, beton tuğla yapımında kullanılır. Bitkilerin ve insan iskeletinin yapısında bulunur.
Fosfor Atom No:15 Sembolü:P	Fosfor insan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan kimyasal elementtir. İnsan vücudu fosfora kemik ve diş oluşumu, hücre büyümesi ve onarımı, enerji üretimi, kalp kasının kasılması, sinir ve kas hareketleri, böbrek işlevleri açısından ihtiyaç duyar.
Kükürt Atom No:16 Sembolü:S	Kağıt yapımında, kuru meyvelerin ve kağıtların ağartılmasında, lastik üretimde, kibritlerde, yangın söndürücülerde kullanılmaktadır.
Klor Atom No:17 Sembolü:Cl	Mikrop öldürücü ve renk giderici olarak, yün, pamuk, kağıt gibi bitkisel kaynaklı maddelerin beyazlatılmasında, asit üretiminde ve içme sularının arıtılmasında kullanılır. Tuzun yapısında bulunur.
Argon Atom No:18 Sembolü:Ar	Renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Ampullerin, florasan ışıkların ve fotoğraf tüplerinin içerisinde bulunur.
Potasyum Atom No:19 Sembolü:K	Yumuşak, gümüş-beyaz renkli bir elementtir. Cam, lens, havai fişek, gübre, sıvı deterjan ve barut yapımında kullanılır.
Kalsiyum Atom No:20 Sembolü:Ca	Kemiklerin ve dişlerin gelişmesini ve güçlenmesini sağlar. Tebeşir ve diş macunu yapımında, çimento alçı gibi yapı malzemelerinde kullanılır. Aynı zamanda Ay'ın dağlık bölgelerinde en bol bulunan dördüncü elementtir.
Demir Atom No:26 Sembolü:Fe	Endüstri ve inşaat sektörünün her alanında kullanılmaktadır. Ayrıca hemoglobinin yapısında oksijen taşınmasında rol oynar.
Bakır Atom No:29 Sembolü:Cu	Kayaçlarda, toprakta, tatlı sularda ve canlıların yapısında bulunur. Katı halde bulunur. Nikel, alüminyum ile birlikte madeni para yapımında kullanılır. Elektrik kablolarında bulunur.
Altın Atom No:79 Sembolü:Au	Elektrik ve ısı iletimi fazladır. Süs eşyası yapımında, elektronik devrelerde, uzay araçlarının camlarında kullanılır.
İyot Atom No:53 Sembolü:I	Deniz ürünlerinde ve sofra tuzunda bulunur. Sağlık sektöründe tentürdiyot yapımında kullanılır.