Sesin Soğurulması ve Yalıtımı
Sesin Soğurulması ve Yalıtımı
Bir ses kaynağından çıkan sesin yansımasının önlenmesine sesin soğurulması denir. Sesin yansımasının istendiği gibi sorulmasının istendiği durumlar da vardır. Soğurulan ses dalgaları enerjisini kaybeder ve şiddeti azalır. Sesi soğuran yüzeyler pürüzlü ve yumuşak malzemeden yapılmış olmalıdır.
Kütüphanede sesin soğurulması
Düzgün yüzeyler sesin iyi yansımasını sağlar. Soğrulma için yüzeyin girintili çıkıntılı olması gerekir. Kütüphanelerdeki kitaplar ve raflar pürüzlü yüzey oluşturarak sesin soğurulmasına yardımcı olur. Ayrıca yumuşak meddeler de sesi soğurur. Kitapları duvara oranla yumuşak yapıda olması da sesin soğurulmasına katkı sağlar.
Müzik Kayıt Stüdyosunda sesin soğurulması
Kayıt stüdyolarında sesin yankı yapması yani yansıması istenmez. Daha net bir ses elde etmek için bu şarttır. Sesin soğurulması için stüdyonun duvarları yumuşak ve girintili çıkıntılı köpüklerle sarılıdır.
Kar yağdığında sesin soğurulması
Kar yağdığı zaman etraf sessizleşir. Bunun nedeni seslerin iyi yansımaması, yani soğurulmasıdır. Havadaki kar tanelerine çarpan ses dalgaları soğurulur. Ayrıca yerde biriken kar yumuşak olduğu için sesin soğurulmasına yardım eder.
Sınıfta sesin soğurulması
Sınıf gibi ortamlarda ses iyi soğurulmuyorsa öğretmenin veya öğrencilerin konuşmaları yankı yapar ve bu istenen bir durum değildir. Sınıf duvarına asılan panolar, pencerelere takılan perdeler ve sınıf dolapları sesin soğurulmasına yardım eder. Hatta sınıftaki öğrenciler bile sesin soğurulmasını sağlar.
Araç egzozlarında sesin soğurulması
Motorlu taşıtların egzozlarında sesi soğuran özel bölmeler vardır. Eğer böyle olmasaydı otomobiller şimdi olduğundan çok daha fazla ses çıkartırdı.
Otoyollarda sesin soğurulması
Yerleşim alanlarına yakın olan otoyollardan yayılan ses kirlilik yaratır ve bunun sonucunda insan ve diğer canlıların yaşamını olumsuz etkilenir. Bu nedenle otoyol kenarlarına set duvarlar çekilir veya yol kenarları ağaçlandırılarak bir set oluşturulur.
Toplantı salonlarında sesin soğurulması
Toplantı salonu veya ofislerde sesi soğurmak için duvarlara yumuşak ve çıkıntılı nesneler asılabilir, duvarlar desenli yapılabilir ve ofis mobilyaları sesin yansımasını önleyecek şekilde yerleştirilebilir.
Ses Yalıtımı
Bir ortamdaki sesin dışarı çıkmasını, dışarıdaki sesin ise ortama girmesini engellemek için yapılan çalışmalara ses yalıtımı denir. Ses yalıtımında sesi soğuran ve iyi iletmeyen malzemeler kullanılır.
Gazlar sesi diğer maddeler göre daha az iletirler. Bu nedenle ses yalıtımında hava boşluğu bulunan maddeler kullanılır.
Ses yalıtım malzemeleri
- Strafor köpük
- Pamuk
- Sünger
- Halı
- Keçe
- Cam yünü
- Yün
- Çift cam
Ses yalıtımında kullanılan bu malzemeler yumuşak, pürüzlü yüzeyli ve hava boşlukları içerir. Bu özellikler sesin yalıtılmasını sağlar.
Ses Yalıtımı Gerekli Olan Yerler
- Evler: Özellikle trafik yoğunluğu fazla olan bölgelerdeki evlerde ses yalıtımı çok önemlidir. Dışarıdaki gürültünün eve girmemesi gerekir. Gürültü insan sağlığı için zararlıdır. Gürültülü ortamlarda bulunan insanlarda stres, baş ağrısı, yüksek tansiyon gibi sorunlar daha sık yaşanır.
- Tiyatro – Sinema Salonu: Bazı mekanlarda ses yalıtımının iki taraflı olması gerekir. Yani hem içerideki sesin dışarı çıkmaması, hem de dışarıdaki sesin içeri girmemesi gerekir. Sinema salonlarındaki şiddetli sesin komşu binaları rahatsız etmemesi gerekir. Sokaktaki gürültünün içeriden duyulması da sinema salonlarında istenilen bir özellik değildir.
- Okullar: Okul binaların hem dış yüzeyleri hem de sınıflar arası duvarları iyi yalıtılmış olmalıdır. Sınıf ortamına dışarıdan ve diğer sınıflardan ses gelmesi önlenmelidir.
- Hastane: Hastaların dış ortamdaki seslerden rahatsız olmaması için ses yalıtımı uygulanır.
- Ses Kayıt Stüdyosu: Ses kaydı yapan stüdyolar, radyo istasyonları, film seslendirmesi yapılan ortamlar dış seslerden tamamıyla yalıtılmalıdır.
- Eğlence Mekanları: Yüksek sesle müzik çalınan ortamlardan yayılan ses çevredekilerin rahatsız olmasına neden olabilir. Bu nedenle yapılan ses yalıtımı dışarı yayılan sesleri azaltır.
Sesin soğrulması için uygulanan yöntemlerin hepsi ses yalıtımında kullanılır. Ses kayıt stüdyolarının duvarlarının pürüzlü süngerlerle kaplanması, otoyol kenarlarına duvar ve ağaçlandırma yapılması, pencerelerde çift katlı cam kullanılması gibi yöntemler ses yalıtımı sağlar.
