GÖK CİSİMLERİ

Fen Ansiklopedisi sitesinden

GÖK CİSİMLERİ

Dünya atmosferi dışında kalan ve her şeyi içine alan sonsuz boşluğa uzay denir. Uzay boşluğunda yer alan, tüm doğal cisimlere(gezegen, yıldız, asteroit, galaksi gibi…) gök cismi denir. Dünya ile birlikte her şeyi içine alan sonsuz boşluğa ise evren denir.

Güneş sistemi Güneş dışı Gözlemlenebilir evren
Basit cisimler Birleşik cisimler Yayılmış cisimler
Güneş Sistemi
  • Dev gezegen
    • Gaz devi
    • Buz devi
  • Meteoroid
  • Meteor
  • Uydular
  • Küçük gezegenler
  • Gezegenler
  • Küçük Güneş Sistemi Cismi
    • Kuyruklu yıldızlar
    • Gezegenimsi
  • Güneş
Gezegenler
  • Merkür
  • Venüs
  • Dünya
  • Mars
  • Jüpiter
  • Satürn
  • Uranüs
  • Neptün
Cüce gezegenler
  • Plüton
  • Eris
  • Ceres
  • Makemake
  • Haumea
Ötegezegenler
Kahverengi cüceler
Yıldızlar
Yoğun yıldızlar
  • Kara delik
  • Nötron yıldızı
Sistemler
  • Gezegen
  • Yıldız
Yıldız grupları
  • Yıldız kümesi
  • Takımyıldız
  • Yıldız deseni
Gökadalar
Diskler ve ortam
  • Gezegenler arası
    • Toz bulutu
    • Ortam
    • Manyetik alan
  • Yıldız diski
    • Toplanma
    • Çöküntü
  • Yıldızlararası
  • Gökadalar arası
Bulutsular
Bugün bilinen önemli astronomik
cisimleriyle gözlemlenebilir evrenin
logaritmik temsili. Gök cisimleri
Dünya'ya yakınlıklarına göre aşağıdan
yukarıya doğru sıralanmıştır.

Bulutsu(Nebula)

Sıcak gaz ve toz bulutlarından oluşan, yıldızlar arası boşluklarda yer alan ve sıkışarak yıldızların oluşmasını sağlayan gök cisimlerine bulutsu denir. Büyük yıldızlar içten gelen basınç ve yüksek (100.000.000 °C) sıcaklığın etkisiyle uzay boşluğuna gaz salarlar. Bu gaz salınımı nebulayı oluşturur. Parlak ve karanlık bulutsu örnekleri vardır. Atbaşı Bulutsusu(karanlık), Orion Bulutsusu(parlak), Tarantula Bulutsusu( parlak) gibi…

Yıldızlar

Isı ve ışık kaynağı olan küresel şekle sahip doğal gök cisimlerine yıldız denir. Yıldız, ağırlıklı olarak hidrojen ve helyumdan oluşan plazma küreleridir. Tekli ve takım halinde bulunabilir. Bir aradaymış gibi görünen yıldız gruplarına takım yıldızı denir. Dünya'dan çıplak gözle görülebilen yaklaşık 6 bin dolayında yıldız vardır ve Dünya'ya en yakın yıldız, aynı zamanda Dünya üzerindeki yaşamın kaynağı da olan Güneş'tir. Takım yıldızları görüntüleri nedeniyle bitki, hayvan ve nesnelere benzetilerek isimlendirilmiştir. Büyükayı, Küçükayı, Boğa, Kartal, Başak ve Kuzey Tacı gibi…

Oluşumu:

  • Yıldızlar bulutsuların sıkışmasıyla oluşur.
  • Bulutların yaşam süresi, parlaklığı, büyüklüğü ve ilk kütlesine bağlıdır. Yani yıldız, küçük kütleli bir yıldızda olabilir, büyük kütleli bir yıldızda olabilir.
  • Büyük kütleli bir yıldız ise yaşamı Süpernova patlamasıyla sona erer. Yaşamını ya Kara Delik ya da Nötron Yıldızı olarak devam ettirir.
  • Küçük kütleli bir yıldız ise dış katman zamanla uzaya saçılır. Geriye yıldızın merkezindeki karbon ve metal yığını kalır. Buna beyaz cüce denir.

Galaksiler(Gök ada)

Milyonlarca yıldız, gezegen, doğal uydu, kara delik ve bulutsulardan oluşan sistemlere denir. Büyüklüğünü daha iyi anlamak için;

Samanyolu Galaksisi ⇒ Avcı Kolu ⇒ Güneş Sistemi ⇒ Dünya örneği verilebilir Çeşitleri;

  • Eliptik galaksiler
  • Sarmal galaksiler
  • Diğer biçimler
  • Cüce galaksiler'dir.