MUTASYON VE MODİFİKASYON
MUTASYON VE MODİFİKASYON
Mutasyon
Mutasyonlar, bir hücre genomunun DNA dizisinde oluşan değişimlerdir. Mutasyonlar, her zaman organizma üzerinde negatif veya pozitif etkilere sahip olmayabilirler. Mutasyon hakkında faydalı ya da zararlı diye bir genelleme yapmak mümkün değildir. Tedavisi olmayan hastalıklar zararlı mutasyon, daha verimli çalışan bitkilere ise faydalı mutasyon örneği denilebilmektedir. Bu kapsamda bir canlının yaşama ve üreme şansını artıran değişime yararlı, yaşama ve üreme şansını düşüren değişime ise zararlı mutasyon adı verilmektedir.
Eğer mutasyon eşey hücrelerinde gerçekleşirse: kalıtsaldır, nesilden nesile aktarılır. Vücut hücrelerinde gerçekleşirse: kalıtsal değildir, sadece o bireyde görülür.
Mutasyon sonucunda ortaya çıkan başlıca örnekler aşağıdaki gibidir:
- Albino, altı parmaklı olma, down sendromu, hemofili ve bazı kanser türleri gibi kalıtsal olarak aktarılan hastalıklar,
- Hayvanlardaki kısa bacak ve dört boynuz oluşumları,
- Sıcaklık artışı nedeni ile DNA’nın kendini kopyalaması,
- Kromozomdan parça kopması,
- Genetik mühendisliği araştırması sonrasında üretilen; daha verimli, çevre duyarlı ve dayanıklı bitkiler.
-
İki Başlı Kaplumbağa
-
6 Parmaklı İnsan
-
İki Renkli Elma
-
Van Kedisi
-
İki Başlı Yılan
Modifikasyon
Modifikasyon, canlılarda çevrenin etkisiyle meydana gelen ve kalıtsal olmayan özelliklerdir. Çevre koşulları (ısı, sıcaklık, besin) bazı genlerin işleyişini değiştirebilir. Bundan dolayı ortam koşulları eski haline dönünce canlıda eski haline döner veya oluşan karakter oğul döllere aktarılmaz. Yapılan birçok araştırma modifikasyonların kalıtsal olmadığını göstermiştir. Örneğin, güneş banyosu yapan kimselerin derileri bronzlaşır. Ancak bu yeni deri rengi çocuklarına geçmez.
Modifikasyon Örnekleri:
- Arı kovanında döllenmiş yumurtalardan oluşan larvalar; arı sütü ile beslenirse kraliçe arı, bal özü ile beslenirse işçi arılar gelişir.
- Çuha çiçeği; 15-20 derecede yetiştirilirse kırmızı renkli olur, 30-35 derecede yetiştirilirse beyaz renkli olur.
- Yaz aylarında güneşlenen insanların ten rengi bronzlaşır, kış aylarında ise kendi ten rengine geri döner.
- Himalaya tavşanlarının beyaz tüyleri kazınıp üstüne buz konunca yeni çıkan tüyler siyahtır.
- Sirke sinekleri 18 derecede doğarlarsa kıvrık, 34 derecede doğarlarsa düz kanatlı olurlar.
- Ortanca çiçeği asidik toprakta kırmızı, bazik toprakta mavi renkte çiçek açar.
- Tek yumurta ikizleri büyüdükleri ortama göre boy ve kilo farkı gösterir.
- Karahindiba bitkisinin dağlarda yetişenleri kısa, ovalarda yetişenleri uzun boylu olur.
