Madde Madde DNA ve Genetik Kod

DNA ve Genetik Kod

• Kalıtsal yapıların karmaşıktan basite (büyükten küçüğe) sıralanışı Kromozom → DNA → Gen → Nükleotit (KeDiGeN)
• Sağlıklı bir DNA zincirinde tek sayıda nükleotid bulunmaz.
• DNA kendini kopyalarken ayrılan zincirler kalıp görevi görür. Kalıp zincirin karşısında tamamlayıcı zincir meydana gelerek iki DNA zinciri oluşur.
• En uzun DNA zinciri modeli yapılırken, kullanılacak malzemelerden en azı seçilir, uygun organik bazlar birbirine eşitlenir.
• Tüm canlıların DNA’sında 4 çeşit nükleotid bulunur.
• Canlıların birbirinden farklı olmasının nedeni DNA’da bulunan nükleotid sayısı ve dizilişini farklı olmasıdır.
• Bir DNA zincirinde 1. ve 2. zincirlerinin nükleotid dizilişi aynı olamaz
• Nükleotide ismini veren yapısındaki organik bazdır.
• DNA’nın görev birimi gendir.
• DNA’nın yapı birimi nükleotiddir.
• Kromozom sayısının aynı olması canlılar arasında akrabalık veya benzerlik olduğunu göstermez.
• Kromozom sayısının çok veya az olması canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.
• DNA zincirinde karşılıklı nükleotidlerin kaybolması sonucu oluşan hata onarılamaz.
• Alel gen: Anneden ve babadan gelen aynı karakterleri taşıyan gen çiftidir. Aa: Melez, heterozigot AA, aa: Saf, (arı) döl, homozigot
• Mendel çaprazlamaları olasılık hesabıdır kesinlikle aynı olacağını göstermez. Bir bebeğin kız veya erkek doğma olasılığı %50’dir. Ancak bir ailedeki bütün çocuklar kız veya erkek olabilir.
• Aa x aa çaprazlamasında %50 baskın ve %50 çekinik fenotip ortaya çıkar.
• İki melezin çaprazlamasında %50 arıdöl (AA, aa) ve %50 melez (Aa) genotip ortaya çıkar.
• İki melezin çaprazlamasında en fazla (3 farklı) çeşit genotip elde edilir.
• Fenotipte çekinik karakter varsa çaprazlanan bireylerin genotipinde mutlaka çekinik karakter vardır.
• Akraba evliliğinde kalıtsal hastalıkların ortaya çıkmasında zararlı çekinik alellerin bir araya gelme olasılığı normal evlilikleri oranla daha fazladır. Akraba evliliklerinde kalıtsal hastalık çıkma olasılığı %100 değildir.
• Adaptasyonlar kalıtsaldır, modifikasyonlar kalıtsal değildir.
• Klonlama eşeysiz üremedir.
• Klon doğan canlı, çekirdeği alınan ata canlıya benzer.
• Bir canlıdan aktarılan genler özelliklerini diğer canlıda da gösterir.
• Gen tedavisi genetik hastalığın tedavisi için kullanılır. Gen aktarımı bir özelliğin aktarımı için yapılır.
• Değişen ortam şartlarına uyum sağlayan canlıların yaşamını devam ettirmesi uyum sağlayamayan canlıların elenmesi doğal seçilimdir.
• Nükleer patlamalar gibi bazı çevresel faktörler canlıların genetik yapısını değişmelere yol açabilir.
• Canlıda meydana gelen mutasyonlar üreme hücrelerinde olmuş ise kalıtsaldır yavru döllere aktarılabilir, vücut hücresinde oluşan mutasyon sadece o canlıyı ilgilendirir.
• Çevre etkisiyle (Beslenme, sıcaklık, ışık) vücut hücrelerinde meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir.
• Modifikasyon kalıtsal değildir, genlerin yapısı değişmez. Çevre şartlarının değişmesi sonucu genlerin işleyişi değişir.
• Mutasyonlar genlerin yapısında değişikliğe yol açarken modifikasyonlar genlerin işleyişinde değişikliğe yol açar.
• Çevresel faktörler de değişiklik olmasa bile bir türe ait canlıların genotipleri birbirinden farklı olabilir.
• Genin yapısı değişirse işleyişi de değişir. (Mutasyon geçiren canlının gen yapısı değişir, canlının dış görünüşü de değişir.)
• Tek yumurta ikizlerinde fenotip zamanla değişebilir.
• Varyasyon (Tür içi çeşitlilik ) sonucu yeni tür canlı meydana gelmez.
• Doğal seçilim doğada kendiliğinden gerçekleşir, insanların canlıları teker teker seçmesi sonucu yapay seçilim gerçekleşir. İnsanların ilaçlaması sonucu ölen böcekler, antibiyotik kullanımı sonucu ölen bakteriler doğal seçilime uğrar.
• Biyoteknolojik çalışmalar genetik mühendisliğinin çalışmaları kapsar.
• Akraba olan kişilerin DNA’sındaki nükleotid dizilişi ve sayısı benzerdir.
• Bazı hayvanların bulunduğu ortamın rengi ile aynı renkte desenler göstermesi kamuflaj denir. Kamufle olan canlı ortamdan fark edilemediği için av olmaktan kurtulur.