UZAY ARAŞTIRMALARI
UZAY ARAŞTIRMALARI
Uzay araştırmaları, uzay teknolojisi kullanılarak uzayın keşfi ve incelenmesidir. Uzayın fiziksel keşfi hem insanlı uzay araçları ile hem de uzaktan yönetilen robot uzay gemileriyle yapılmaktadır.
20. yüzyılda geliştirilen roket ve mekikler sayesinde uzayın fiziksel olarak incelenmesi mümkün hale gelmiştir. Ülkelerin uzay araştırmaları yapmalarındaki ortak gerekçeleri: bilimsel araştırmalarda ilerleme kaydetmek, farklı ulusları birleştirmek, insanlığın gelecekte hayatta kalma mücadelesini garantiye almak ve diğer ülkelere karşı askeri ve stratejik üstünlük sağlamaktır.
Uzay İstasyonu: Dünya yörüngesinde dolanır. Uzay çalışmalarının, deneylerin ve araştırmaların yapılabileceği, astronotlar için yaşam alanı sunan büyük uzay araçlarıdır.
Uzay Roketi: Ana hatlarıyla, yakıt, motor ve egzozdan oluşur. Bir defa kullanılır. Tekrar tekrar kullanılamaz. Uzaya uydu veya uzay aracı göndermek için kullanılır.
Uzay Mekiği: Dünya ile uzay araçları arasında ulaşımı sağlayan araçlardır. Tekrar tekrar kullanılabilir.
Uzay Sondası: Bir gök cismini incelemek için uzaya gönderilen, uzaktan kumanda edilebilen insansız uzay araçlarıdır. Fotoğraf, atmosfer analizi gibi elde ettiği bilgileri Dünya’ya yollar.
Uzay Teleskobu: Uzayda belli bir yörüngeye yerleştirilerek çok uzak mesafelerden görüntü alınmasını sağlayan araçlardır.
Yapay Uydu: İnsanlar tarafından üretilerek, Dünya’nın yörüngesine yerleştirilen, meteoroloji, haberleşme, askeri ve uzay araştırmaları için kullanılan uzay araçlarıdır.
| Aktif Uydularımız | Pasif Uydularımız | |
|---|---|---|
| Haberleşme | Türksat 3A
Türksat 4A Türksat 4B Türksat 5A |
Türksat 1
Türksat 1C Türksat 2A |
| Gözlem | Rasat
Göktürk 1 Göktürk 2 |
Bilsat |
Uzay Kirliliği(Uzay Enkazı):
Uzayda yer alan, artık hiçbir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tamamına denir. Ömrünü tamamlamış uydular, yakıt tankları, uzay boşluğuna dağılmış cisimler, astronotlardan geriye kalan atık maddeler uzay kirliliğine neden olur. Herhangi bir yararlı amaca hizmet etmeyen Dünya'nın çevresindeki yörüngede bulunan nesneler topluluğudur. Bunun ilk örneği insanların uzaya ilk adımı olan Sputnik I'dir.4 ekim 1957' de Sputnik I yörüngeye oturtuldu ve 3 aydan fazla kalmasına rağmen Sputnik I sadece 3 hafta çalıştı ve 2 aydan fazla dünyanın etrafında dolaştı. Buda onu ilk uzay enkazı yapmış oldu.
Teknoloji ve Uzay Araştırmaları:
Uzay çalışmaları sonucu geliştirilen pek çok teknoloji bugün günlük hayatta sıkça kullanılmaktadır. İlk başlarda NASA tarafından kullanılan cırt cırt bantlar zamanla ayakkabıdan montlarımıza kadar her alanda kullanılmaya başlanması ileri düzey uzay araştırmalarının ne kadar önemli olduğunu gösteren basit bir örnektir.
Örnekler çok fazla olmasına rağmen bir kaçı aşağıdaki gibidir:
- Kalp kaslarını koşullandırma makinesi.
- Yapay kalp pompası
- Hafızalı sünger.
- Çizilmeyen mercekler.
- Ateşe dayanıklı boya.
- Uzay battaniyesi.
- Akıllı giysi.
- Kızılötesi termometresi.
- Teflon tava
- Diş Teli
- MR Cihazı
- Cep telefonu
- Tükenmez kalem
- Alüminyum folyo
- Güneş paneli
- İtfaiyeci kıyafeti
Teleskop:
Teleskop, uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen astronomların kullandığı, bir rasathane cihazıdır. 1608 yılında Hans Lippershey (Hollandalı gözlük üreticisi) tarafından icat edilmiş, 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk defa, gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır. Teleskop denilince öncelikle, mercek ve aynalardan oluşan silindirik bir aracın aklımıza gelmesi gerekir. Fakat ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, radyo dalgaları gibi her türlü elektromanyetik yayınlar kainat hakkında bilgi toplamak için çok lüzumlu delillerdir. Bunları gözlemleyen teleskop çeşitleri de bulunmaktır. Bunlar; optik teleskoplar, radyo teleskopları, kızılötesi ışını teleskopları, x-ışını teleskopları, gama ışını teleskoplarıdır.
Rasathane(Gözlemevi): İçinde büyük teleskopların yer aldığı, gök bilimcilerin gökyüzü ile ilgili gözlem ve araştırma yaptıkları yapılara denir.
Gözlem evlerinin bulunması gereken yerlerde ; hava ve ışık kirliliğinin az olması, bulutlu gece sayısının az olması, deprem kuşaklarından uzak olması, ulaşımının kolay olması gerekmektedir. Ülkemizin en büyük gözlemevi TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Antalya’da Toros Dağları’nda kurulmuştur.
