GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR ÖDEVPEDİA

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

Güneş Sistemi

Tanımlar

Uydu: Bir gezegen etrafında dönme hareketi yapan gök cisimlerine denir. Yıldız: Gazlardan oluşan ve çevresine ısı, ışık veren gök cisimleridir. Gezegen: Bir yıldız etrafında dolanma hareketi yapan büyük gök cisimlerine denir. Asteroit Kuşağı: Asteroitler, güneş sistemindeki gezegenlerin yörüngelerinde dönen küçük kayalık veya metalik cisimlerdir. Genellikle Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında bulunurlar. Asteroitler bazen "küçük gezegenler" olarak da adlandırılır. Göktaşı: Göktaşları, uzaydan Dünya'ya düşen meteoroidlerin atmosferde yanması sonucu oluşan parlak ışıkla görülen olaylardır. Atmosfer içinde yanmaya başlayan meteoroid, "meteor" olarak adlandırılır ve genellikle "yıldız kayması" olarak da bilinir. Eğer bir meteoroid Dünya'ya düşerek yeryüzüne ulaşırsa, bu parçalar "meteorit" olarak adlandırılır. Kuyruklu Yıldız: Kuyruklu yıldızlar, güneş sistemi içinde belirli periyotlarla dönen, karbonlu bileşenlerden ve buzdan oluşan gök cisimleridir. Kuyruklu yıldızların en karakteristik özelliği, güneşe yaklaştıklarında güneş rüzgarı ve ışığının etkisiyle uzun parlak kuyruklar oluşturmasıdır. Bu kuyruk, kuyruklu yıldızın radyasyon ve gazın buharlaşması sonucu gerçekleşir. Yıldız Kayması: Bir meteorun dünyaya düşerken sürtünmeden dolayı çıkan ışık ile oluşan görüntüdür. Meteor çukuru: Bir meteoroidin Dünya'ya çarpması sonucu oluşan bir çukurdur.

Gezegen	Türü	Yapısı	Atmosferi Var Mı?	Dönüş Yönü	Halkalı Mı?	Uydu Sayısı
Merkür	İç Gezegen	Karasal	Hayır	Saat Yönü	Hayır	0
Venüs	İç Gezegen	Karasal	Evet	Saat Yönü Tersi	Hayır	0
Dünya	İç Gezegen	Karasal	Evet	Saat Yönü	Hayır	1 (Ay)
Mars	İç Gezegen	Karasal	Evet (İnce)	Saat Yönü	Hayır	2
Jüpiter	Dış Gezegen	Gazsal	Evet	Saat Yönü	Evet	79
Satürn	Dış Gezegen	Gazsal	Evet	Saat Yönü	Evet	82 (ayrıca sayısız küçük uydu)
Uranüs	Dış Gezegen	Gazsal	Evet	Yan Yatık	Evet	27
Neptün	Dış Gezegen	Gazsal	Evet	Yan Yatık	Evet	14

AŞAĞIDA VERİLEN KONU İLE ALAKALI UYGULAMALARI ÇÖZELİM

1 Aşağıda verilen özellikleri uygun olan gezegenlere göre tanımlayınız. 1.Güneşe en yakın gezegendir. 2.Güneşe en uzak gezegendir. 3.Halkası vardır. 4.Karasal gezegendir. 7.Dış gezegendir. 8.Uydusu vardır. 1 2 3 4 5 6 Merkür Venüs Dünya Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün 2 Aşağıdaki resimde numaralanmış yerlere ne gelmelidir? 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12-

AŞAĞIDA YER ALAN KAVRAMLARI, VERİLEN CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ.

Merkür	Gazsal	Uydusu	Satürn	Ceres	Göktaşı	Venüs	Karasal	Meteor	Neptün	Plüton

1

ve gezegenlerinin uyduları bulunmamaktadır.

2

Uranüs’ün ikizi olarak bilinen gezegen gezegenidir.

3

Gezegenleri yapısı bakımından ve olarak sınıflayabiliriz.

4

Uzayda dolanmakta olan kaya parçalarına adı verirken Dünya'ya düşenlerine ise adı veriyoruz

5

Dünya'nın Ay'dır

6

, 1930'da keşfedildiğinden 2006 yılına kadar, Güneş Sistemi'nin dokuzuncu gezegeni olarak değerlendirilmiştir, daha sonraki yıllarda cüce gezegen sınıfına sokulmuştur.

7

En büyük asteroit ’tir. O kadar büyüktür ki cüce gezegen sınıfına girer.

8

Günümüzde en fazla uyduya gezegenidir.

9

ve gezegenlerinin uyduları bulunmamaktadır.

AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER DOĞRU İSE "D", YANLIŞ ISE "Y" SEÇENEĞİNİ SEÇİNİZ.

1 D Y Uzayda bulunan gök cisimlerine meteorit denir Güneş sistemini merkezinde bulunan güneş bir yıldızdır. Karasal gezegenlerin en küçüğü Dünya'dır. Güneş'e en uzak gezegen Plüton'dur. Bir yıldızın etrafında dolanan her gök cismi gezegen olarak adlandırılır. 2 D Y Dünya dışında başka gezegenlerde de hayatın olduğu gözlenmiştir. Venüs gezegeni halk arasında çoban yıldızı olarak bilinir. Meteor eğer dünyaya düşmüş ise göktaşı adını alır. Gezegenler yörüngelerinin güneşe olan uzaklıklarına göre iç ve dış gezegenler olarak sınıflandırılırlar. En çok uydusu olan gezegen Satürn'dür.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1

Görselde verilen gezegenler ile alakalı olarak yapılan aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?

	A) Yalnızca dünyada yaşamın olduğu bilinmektedir.
	B) Hepsi de karasal gezegendir.
	C) Tamamında uydu bulunur.
	D) Güneşe en uzak olan gezegen Mars'tır.

2

Barringer Krateri , Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaletindeki Hila Çölü'nde bulunan büyük bir göktaşı krateridir. Çapı 1264 metre, derinliği yaklaşık 170 metre, kenarı 45 m yüksekliğinde ve Dünya'nın bilinen en büyük göktaşı krateridir.

Yeryüzü değişikliğine neden olan bu göktaşı hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi söylenebilir?

	A) Başka bir gök cisminin bir parçası olabilir.
	B) Oluşumu sırasında gökyüzünde oluşan ışığa asteroit kayması denir.
	C) Atmosferden etkilenmeden yer yüzüne düşen bir göktaşıdır.
	D) Güneş sistemindeki bütün gezegenlere benzer şekil oluşturur.

3 Aşağıdaki resimde güneş sisteminin bir modeli gösterilmektedir.

Buna göre 12. bölüm ile gösterilen kısım ile alakalı olarak;

I. Mars ve Jüpiter arasında yer alır.

II. Asteroit kuşağı olarak adlandırılır.

III. Güneş ile arasında kalan gezegenlerden biri de Satürn'dür.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

	A) I. ve II.
	B) I. ve III.
	C) II. ve III.
	D) I. , II. ve III.

4 Güneş sisteminden 4 gezegen büyüklüklerine göre aşadaki gibi sıralanıyor.

Bu gezegenlerin Güneş'e olan uzaklarına göre sıralaması şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?

	A) Merkür - Mars - Neptün - Jüpiter
	B) Neptün - Jüpiter - Mars - Merkür
	C) Merkür - Mars - Jüpiter - Neptün
	D) Jüpiter - Neptün - Mars - Merkür

5 Aşağıda güneş sisteminde bulunan Merkür, Venüs, Mars ve Dünya görüntüleri verilmiştir.

Bu gezegenlerle ilgili olarak;

I- Merkür ve Mars'ın doğal uyduları bulunmamaktadır.

II- En büyüğü Venüs'tür.

III- İç gezegenler sınıfını oluştururlar.

ifadelerden hangileri doğrudur?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) II ve III
	D) I , II ve III

6 5 Haziran 2012'de Solar Dynamics Observatory (Uzay Teleskopu) Venüs'ün güneşin önünden geçişinin görüntülerini topladı. Bu olay yaklaşık 6 saat sürdü. Son geçiş 2004'te gerçekleşti ve bir sonraki 2117'ye kadar olmayacak.

Bu olay ila alakalı olarak aşağıda yapılan yorumlardan hangisi doğrudur?

	A) Dünyadan gözlemlenen bu alay diğer gezegen geçişleri ile de oluşabilir.
	B) Eğer geçiş yapan gezegen Mars gezegeni olsaydı daha büyük bir şekilde gözlemlenirdi.
	C) Görüntü dünyada bulunan bir gözlem evinden de net bir şekilde görülebilirdi.
	D) Venüs'ün bu konuma gelebilmesinin nedeni dünya ile güneş arasında kalan bir konumu olmasıdır.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Gezegenlerin kendi etrafında dönmesinde geçen süreye gezegen günü Güneş etrafında dönmesinde geçen süreye gezegen yılı denir.

	Merkür	Venüs	Dünya	Mars
Gezegen Günü	58.7 gün	243 gün	24 saat	24 saat 37 dakika
Gezegen Yılı	88 gün	225 gün	365 gün	687 gün

Verilen bilgilere göre;

I- Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları arttıkça güneş etrafında dolanma süreleri de artar.

II- Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları arttıkça Kendi etrafında dolanma süreleri de artar.

III- Güneş sistemindeki gezegenlerin dolanma ve dönme süreleri birbirinden farklıdır.

yukarıdaki sonuçlardan hangileri çıkartılabilir?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) Yalnız III
	D) II ve III

2 Gezegenler, gezegenlerin uyduları, kuyruklu yıldızlar ve meteorların Güneş’in etrafında birikmesiyle oluşan gök cisimleri topluluğuna Güneş Sistemi’ denir. Güneş sistemindeki gezegenler İç (Karasal) ve Dış (Gaz Yapılı) gezegenler olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Buna göre;

I- İç (Karasal) gezegenler Merkür, Venüs ve Dünya’dır.

II - Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün Dış (Gaz Yapılı) Gezegenlerdir.

III -Güneş sistemindeki gezegenlerden Güneş’e en yakın gezegen Merkür, en uzak gezegen ise Neptün’dür.

yukarıdaki yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?

	A) Yalnız III
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) II ve III

3

Yılın belirli dönemlerinde, Güneş doğmadan hemen önce, ya da battıktan sonra, çıplak gözle rahatlıkla görülebilir. Pek çok kimse, ona sabah ya da akşam yıldızı demektedir. Venüs doğal ısı ve ışık kaynağıdır. Satürn Güneş sisteminin Güneşten uzaklık sırasına göre 6. gezegenidir. Büyüklük açısından Jüpiter’den sonra ikinci sırada gelir. Gezegenler hem kendi ekseni etrafında dönerler. Hem de Güneş’in etrafında dolanırlar.

Güneş sistemi ve gezegenler ile ilgili yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?

	A) 1 ve 2
	B) 1 ve 3
	C) 2 ve 3
	D) 1, 2 ve 3

4

Büyüklük bakımından dördüncü sırada olan Neptün, Güneş’e en uzak gezegendir. Dünya’dan yapılan gözlemlerde Neptün’ün etrafında eşit olmayan yoğunlukta halkalar olduğu gözlemlenmiştir. Neptün’ün 13 uydusu bilinmektedir. Bunlardan Triton ve Nereid en çok bilinenlerdir. Neptün gezegeninin ortalama sıcaklığı – 218 °C’dir. Neptün Güneş etrafındaki dönüşünü 164 yılda tamamlamaktadır.

Neptün ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

	A) Neptün uydusu ve halkası olan bir iç gezegendir.
	B) Uranüs’ün uydu sayısı Neptün’ün uydu sayısından fazladır.
	C) Neptün halkaları olan Dış (Gaz Yapılı) bir gezegendir.
	D) Neptün’ün ortalama sıcaklığı Venüs’ün ortalama sıcaklığından daha düşüktür.

5

		Dünya , Venüs'ten daha büyük bir gezegendir.
		D				Y
Mars'ın halkası yoktur.						Marsın uydusu vardır.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

Yukarıda verilenlerden doğru olanlar için D, yanlış olanlar için Y yönünde ilerlenirse hangi kapıya ulaşılır?

	A) 1.Kapı
	B) 2.Kapı
	C) 3.Kapı
	D) 4.Kapı

6

Efe	Güneş’e yakınlık bakımından beşinci gezegen hangisidir?
Uydusu olan gezegenlerin en küçüğü hangisidir?		Ece
Mete	Uydusu olan gezegenlerin en büyüğü hangisidir?

Güneş sistemi ile ilgili soru – cevap etkinliği için öğrenciler yukarıdaki soruları hazırlıyor. Aşağıdakilerden seçeneklerin hangisinde soruların doğru cevapları verilmiştir?

	Efe	Ece	Mete

	A) Jüpiter Mars Satürn
	B) Mars Satürn Jüpiter
	C) Jüpiter Mars Jüpiter
	D) Uranüs Jüpiter Venüs

7

Asteroit, ‘Uzay’da bir gezegenden daha küçük olan kayalık nesne’ olarak tanımlanıyor. Bazı bilimsel kaynaklar ise asteroitleri ‘uzay enkazı’ veya ‘Güneş sistemlerinin oluşumundan arta kalan parçalar’ olarak belirtiyor. Güneşimizin yörüngesinde yer alan milyonlarca asteroit bulunuyor. Bu asteroitlerin yaklaşık 705 bini, Mars ve Jüpiter arasında yer alan ‘Asteroit Kuşağı’nda yer alıyor. Asteroitler, yüzlerce kilometre genişliğinde olabiliyor. Güneş sisteminin en büyük asteroidi Ceres, 940 kilometrelik genişliğindedir.

Asteroitlerle ilgili olarak ;

I. Asteroitler gezegenden küçük gök cisimleridir.

II. Asteroitler sadece Mars ile Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında yer alır.

III. Ceres, Güneş sisteminin en büyük asteroididir.

yargılarından hangileri doğrudur?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) II ve III
	D) I, II ve III

8 Güneş sistemi ile ilgili bir etkinlik için Ece aklından bir gezegen tutuyor . Efe gezegenle ilgili aşağıdaki soruları soruyor.

1. Soru : Uydusu var mı?
2. Soru : Halkası var mı?
3. Soru : Bilinen canlı yaşamı var mı?

Efe’nin sorduğu üç soruya da “Yok” diye cevap veren Ece’nin aklından tuttuğu gezegen aşağıdakilerden hangisi olabilir?

	A) Venüs
	B) Mars
	C) Jüpiter
	D) Uranüs