KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME ÖDEVPEDİA

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ

Hayatımızın her yerinde kuvvetin etkilerini görürüz. Kuvvet cisimleri durdurabilir veya hareketlendirebilir. Cisimlerin şeklini değiştirebilir veya hareketin yönünü değiştirebilir.

Kuvvetin Özellikleri:

Hareketi başlatan, durduran, yavaşlatan veya hızlandıran; cisimlerde şekil değişikliği yapan etkiye kuvvet denir. Topa vurduğumuzda hızlanması, oyun hamurunu sıktığımızda ezilmesi, frene basıldığında aracın yavaşlaması gibi pek çok olay kuvvet sayesinde gerçekleşir.

Kuvvetlerin büyüklüğü değişebilir.

Örneğin bir defteri kaldırmak için gerekli olan kuvvetle bir koltuğu kaldırmak için gerekli olan kuvvet aynı değildir. Farklı durumlar farklı kuvvetler gerektirir.

Kuvvetin Ölçülmesi

Kuvvet verdiği etkilere göre ölçülür. Kuvveti ölçen alete dinamometre denir. Dinamometre yayların esneklik özelliğinden yararlanarak çalışır.

El kantarı şeklindeki dinamometreye kuvvet uygulandığında içindeki yay uzar. Yay ne kadar çok uzarsa kuvvet de o kadar büyük olur. Dinamometrenin üzerinde cetvellerde olduğu gibi sayılar bulunur. Bu sayede kuvvetin ne kadar olduğu doğru şekilde belirlenebilir.

Kuvvetle ilgili pek çok bilim insanı çeşitli çalışmalar yapmıştır. Bu bilme en büyük katkıyı yapan ise İngiliz bilim insanı Isaac Newton(ayzek nivtın)’dır. Kuvvet birimi olarak Newton (N) kabul edilmiştir. Yanı kuvvet büyüklüğünden bahsederken 3N, 5N gibi birim belirtilir.

A. Aşağıda yer alan kavramları, verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun şekilde yerleştiriniz.

Hareket Kestine Şeklini Newton Kütlesi Durdurabilen Boyuna Yönünü Yaylar Cinsine Dinamometre

1

Kuvvet duran cismi ettirebilen, hareket eden cismi etki bir etkidir.

2

Cisimlerin değiştirebilir veya hareketin değiştirebilir.

3

Dinamometre içerisinde esneyebilen vardır.

4

Kuvvet ile ölçülür.

5

Kuvvetin birimi adındaki bilim insanından alır.

6

Dinamometredeki yayın esnekliği, yayın , ve bağlıdır.

7

Ölçülen cismin arttıkça ağırlık miktarı da artar.

B. Aşağıda verilen bilgiler doğru ise D, Yanlış ise Y seçeneğini seçiniz.

1

D	Y
		Kuvvetin birimi gramdır.
		Dinamometreye uygulanan kuvveti ne kadar arttırırsak arttıralım bir noktaya kadar gelebilir.
		Kuvvet ölçümü eşit kollu terazi ile ölçülebilir.
		Kuvvet cisimleri durdurabilir veya hareketlendirebilir.
		Lastik ve balon esnek cisimlere örnek olarak verilebilir.

2

D	Y
		Cisme uygulanan kuvvet mutlaka cismin şeklini değiştirir.
		İnce yay ile yapılan bir dinamometre daha hassas ölçüm yapacaktır.
		Her yayın bir esneklik sınırı bulunmaktadır.
		Kuvvet cisimlerin şeklini değiştirebilir veya hareketin yönünü değiştirebilir.
		Esnek bir cisim kuvvet etkisi kalktığında eski haline geri döner.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1 Dinamometre ile alakalı olarak;

• Diğer adı kuvvetölçerdir.
• Ölçümlerini yayların esneklik özelliğini kullanarak yaparlar.
• Kuvvet ölçmeye yarayan araçlardır.

Yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?

	A) Yalnız 1
	B) 1 ve 2
	C) 1 ve 3
	D) 1, 2 ve 3

2 Özdeş yaylarda P, R, S ve T csiimleri aşağıdaki gibi asılmıştır.

Denge Konumu	P	R	S	T

Uzama miktarları farklı olan cisimlerin hangisi cisme daha fazla kuvvet uygulamıştır?

	A) P
	B) R
	C) S
	D) T

3 Şekilde ki gibi 3 cisim dinamometre ile ölçülmektedir.

1. Ölçüm P	2. Ölçüm 2P	3. Ölçüm 4P

Bu ölçüme bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

	A) 1. ölçüm değeri 2. ölçüm değerini yarısı kadardır.
	B) 3. ölçüm değeri 1.'nin 4 katı kadar olabilir.
	C) 3. ölçüm değeri 2.'nün yarısı kadardır.
	D) 3. ölçüm değeri tam sonuç vermemiş olabilir.

4 Dinamometrenin maksimum ölçme miktarını geçmemek şartıyla 3 kuvvet uygulanarak değerler aşağıdaki gibi tabloya işleniyor.

		Uygulanan Kuvvet(N)	Uzama Miktarı(cm)
	I. Durum	P	2
	II. Durum	24	R
	III. Durum	32	8

Bu ölçüme bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

	A) II. durumda dinamometredeki uzama miktarı 4 cm'dir.
	B) I. durumda dinamometreye 8N'luk kuvvet uygulanmıştır.
	C) Dinamometredeki her 1 cm'lik uzama miktarı 4 N'luk değere eşittir.
	D) II. durumda uygulanan kuvvet birimci durumdakinden fazladır.

5 Ağırlıkları aşağıda belirtilmiş olan cisimler özdeş dinamometrelere bağlandıklarında şekildeki gibi oluyorlar.

I.	II.	III.	IV.
24 N	18 N	48 N	16 N

I. dinamometrenin doğru bir ölçüm yaptığı bilindiğine göre diğer dinamometrelerin hangileri doğru bir ölçüm yapmıştır?

	A) Yalnız IV
	B) Yalnız III
	C) III ve IV
	D) II, III ve IV

6 Aşağıdaki tabloda bir dinamometreye asılan ağırlıkların uyguladığı kuvvet ve bu kuvvetin dinamometre yayını ne kadar uzattığı verilmiştir.

	Asılan Ağırlık(N)	Uzama Miktarı(cm)
	10	20
	20	40

Aynı dinamometre ağırlığı bilinmeyen başka bir cisim bağlandığında 30cm uzadığına göre bu cismin ağırlığı kaç Newton'dur?

	A) 11
	B) 15
	C) 20
	D) 30

TEST

1 8 N ağırlığında bir kuvvet aşağıdaki dinamometreler sırayla ölçülmektedir.

I.	II.	III.	IV.

Buna göre bu cismin ölçülebildiği en hassas ölçüm hangisiyle yapılmıştır?

	A) I
	B) II
	C) III
	D) IV

2 Hareket yönü belirtilmiş olan cisme a ve b kuvvetleri uygulanmaktadır.

	a				b
Hareket Yönü

Buna göre bu kuvvetlerin cismin hareketine etsi nasıl olur?

	a	b

	A) Hızlanır Hızlanır
	B) Hızlanır Yavaşlar
	C) II Yavaşlar
	D) III Hızlanır

3 Aşağıda bazı olaylar verilmiştir.

• Pencerenin açılması
• İtilen el arabasının harekete geçmesi
• Teneke kutunun ezilmesi
• Tahtaya yazı yazılması

Buna göre olayların kaç tanesi kuvvetin etkisiyle gerçekleşmiştir?

	A) 1
	B) 2
	C) 3
	D) 4

4 İlk boyları eşit özdeş yaylara P, R ve S yükleri bağlanıyor. Boyları aşağıdaki gibi olan yaylar aşağıda gösteriliyor.

P 8cm	R 11cm	S 4cm

Buna göre cisimleri ağırlıkları arasındaki bağlantı aşağıdaki hangi şıkta doğru olarak verilmiştir?

	A) S < R < P
	B) P < S < R
	C) R < P < S
	D) S < P < R

5 Özdeş dinamometrelerine asılan cisimler P ve R kuvvetleri uygulamaktadır.

	P Kuvveti	R Kuvveti

Buna göre bu cisimlerin ağırlıkları aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?

	P	R

	A) 100 N 120 N
	B) 80 N 20 N
	C) 30 N 50 N
	D) 60 N 60 N

6 Aşağıda iki farklı dinamometrenin maksimum ölçebileceği ağırlık gösterilmiştir.

	K Dinamometresi	L Dinamometresi

Bu dinamometreler ile alakalı olarak aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?

	A) K dinamometresi, L dinamometresinden daha hassas ölçüm yapabilir.
	B) L dinamometresi, K dinamometresinden daha büyük ağırlıkları ölçebilir.
	C) L dinamometresinde, K dinamometresinden daha ince bir yay kullanılmıştır.
	D) K dinamometresinde, L dinamometresinden daha esnek bir yay kullanılmıştır.

7

Kuvvetler, temas gerektiren ve temas gerektirmeyen kuvvetler olarak ikiye ayrılmaktadır. Temas gerektiren kuvvetlerde etki ve verilen tepki arasında bir fiziksel temas bulunmaktadır. Temas gerektirmeyen kuvvetler ise, herhangi bir fiziksel temas olmadan gerçekleşen kuvvetlerdir.

Kuvvet çeşitleri ile alakalı aşağıdaki uygulamayı Ali şekildeki gibi dolduruyor

	Aşağıdaki olayların temas gerektirenlerinde , gerektirmeyenlerinde gelecek şekilde işaretleyiniz.
	●	○	1. Masanın geri çekilmesi.
	○	●	2. Saça sürtülen balonun kağıt parçalarını çekmesi.
	○	●	3. Rüzgarın yerdeki yaprakları uçurması.
	●	○	4. Baltayla odun kesilmesi.

Buna göre yukarıdaki etkinlikte Ali kaç numaralı olayda hata yapmıştır?

	A) 1
	B) 2
	C) 3
	D) 4

8 Aşağıdaki olaylardan hangisi kuvvetin etkisi olmadan gerçekleşmiştir?

	A) Odamızda bulunan sandalyeyi iterek yerini değiştirmemiz
	B) Elektriğin odamızdaki televizyonu çalıştırması
	C) Elimize aldığımız teneke kutuyu buruşturmamız
	D) Futbol topuna vurarak hızlandırmamız