GÜNEŞ, DÜNYA VE AY ÖDEVPEDİA 4

Fen Ansiklopedisi sitesinden
DİĞER 5. SINIF ÖDEVPEDİA İÇİN

‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 2 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 3 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 4 ‎‎GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR 5 ‎‎CANLILAR DÜNYASI ‎‎CANLILAR DÜNYASI 2 ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME 2 ‎‎KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME 3 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 2 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 3 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 4 ‎‎MADDE VE DEĞİŞİM 5 ‎‎IŞIĞIN YAYILMASI

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

AY’IN HAREKETLERİ VE EVRELERİ

Ayın evreleri

Gök cisimleri uzayda dönme ve dolanma hareketleri yaparlar.

DÖNME: Kendi etrafında dönmek.

DOLANMA: Başka bir gök cismi etrafında dönmek.

Dünya, Güneş ve Ay da dönme ve dolanma hareketi yaparlar.

Hareketlerin süresi

Dünya kendi etrafında 24 saatte döner. Güneş etrafında 365 gün 6 saatte dolanır. Ay Dünya etrafında dönüşünü yaklaşık 28 günde tamamlar.

Ay’ın Dünya etrafındaki hareketi Dünya’nın da hareketinden dolayı 28 gün değil, 29 gün gibi gözlemlenir.

Ay’ın Evreleri

Ay Dünya etrafında dolanırken Güneş’ten gelen ışık miktarı değişir ve gölgenin şekli de zamanla değişir. Gölgelerin aldığı bu şekillere Ay’ın evreleri denir.

Ay’ın 4 ana evresi ve 4 ara evresi vardır.

Ana evreler arasında 1 hafta süre vardır.

Tüm evreler yaklaşık 29 günde tamamlanır. Bu süre 1 aya denk gelir ve kullandığımız ay takviminin temelinde bu vardır.

1. Yeni Ay

Dünya’ya bakan yüzü ışık almadığı için bu evrede Ay görülmez.

2. İlk Dördün

Ay’ın sağ yarısı aydınlanır ve Ay D harfi şeklinde görülür. Yeni aydan 1 hafta sonra oluşur.

3. Dolunay

Ay tam olarak ışık alır ve daire şeklinde görülür. İlk dördünden 1 hafta sonra oluşur.

4. Son Dördün

Ay’ın sol yarısı aydınlanır ve Ay ters bir D harfi şeklinde görülür. Dolunaydan 1 hafta sonra oluşur.

Ara evrelerle ayın evreleri:

Yeni ay – Hilal – İlk dördün – Şişkin ay – Dolunay – Şişkin ay –  Son dördün – Hilal

A. Aşağıda yer alan kavramları, verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun şekilde yerleştiriniz. MİNİLOGO.png

Hilal İlk Dördün Aynı Ayda Hareket Sırayla Dolunay Tersine Son Dördün Şişkin

1

Yeni ay evresinden bir hafta sonra

evresi yaşanır.

2

Dolunay evresinden bir hafta sonra

evresi yaşanır.

3

Yeni ay evresinden hemen önce ve sonra

evresi yaşanır.

4

Ay'ın evreleri daima aynı

gerçekleşir.

5

Uzayda bütün gökcisimleri

halindedir.

6

Ay dönme ve dolanma hareketlerini saat yönünün

yapar.

7

Dünyadan bakıldığında Ay'ın daima

yüzü görülür.

8

Ay Dünya yörüngesindeki hareketini bir

tamamlar.

9

Ay'ın ana evreleri dışında hilal ve

ay olmak üzere iki ara evresi vardır.

10

Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün tamamen aydınlandığı evre

'dır.


B. Aşağıda verilen bilgiler doğru ise D, Yanlış ise Y seçeneğini seçiniz. MİNİLOGO.png

1

 D   Y 
Ay’ın ana evreleri arasındaki zaman dilimi 2 haftadır.
Ay’ın Dünya’dan bakıldığında sol tarafının aydınlık olduğu evre ilk dördün evresidir.
Ay’ın evreleri yaklaşık 29,5 günde tamamlanır. Bu sebeple 29,5 gün takvimdeki bir ayı oluşturur.
Ay’ın hep aynı yüzünü görmemiz Ay’ın kendi ekseni etrafında dönme süresi ile Dünya etrafında dolanma süresinin aynı olmasından kaynaklanır.
Şişkin ay, ilk dördün ve dolunay evreleri arasında görülebilen bir evredir.

2

 D   Y 
Yeni ay evresi, Ay’ın tamamen aydınlık görüldüğü evredir.
İlk dördün evresi ayda bir kez oluşur.
Ay, Dünya’nın etrafında bir tam tur dolanmasını yaklaşık 27 günde tamamlar.
Ay’ın ana evreleri şişkin ay ve hilaldir.
Dünya’mızın tek doğal uydusu olan Ay, ışık kaynağı değildir.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. MİNİLOGO.png

1 Aşağıda Ay'ın Dünya çevresinde dönmesiyle oluşan evreleri gösterilmiştir.

Mond Phasen.svg

Bu evreler ile alakalı olarak aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Ay 5. konumda dolunay evresindedir.
B) 1. konumda Ay'ı tamamen karanlık görürüz.
C) Ay 4. ve 6. konumda yeni ay evresindedir.
D) Ay 3. ve 7. konumda yarım ay evresindedir.

2

Dünyadan bakıldığında Ay'ın farklı şekilde görülmesine Ay'ın evreleri denir.
↓D Y↓
Ay'ın evreleri her zaman aynı sıra ile gerçekleşir. Ay'ın iki ana evresi arasında bir hafta süre vardır.
D↓ ↓Y D↓ ↓Y
1.Kapı 2.Kapı 3.Kapı 4.Kapı

Yukarıdaki tabloda doğru yada yanlış olma durumlarına göre ilerlendiğinde hangi kapıya ulaşılır?

A) 1.Kapı
B) 2.Kapı
C) 3.Kapı
D) 4.Kapı

3 Dünya'dan bakıldığında Ay'ın daima aynı yüzü görülmektedir.

Tidalwaves1.gif

Bu durumun nedenini aşağıdakilerden hangisi açıklamaktadır?

A) Ay kendi etrafında saat yönünün tersine bir hareket yapması
B) Ay'ın Güneş'ten aldığı ışığı yansıtması
C) Ay'ın ana evreleri arasında bir haftalık bir zaman diliminin olması
D) Ay'ın kendi etrafında dönüşünün Dünya etrafındaki dolanımıyla aynı sürede gerçekleşmesi

4

Öğrencibüst (1).png
Ali: Ay'ın kendi ekseni etrafında tam bir tur yaptığı süre nedir.
Öğrencibüst (2).png
Fatma: Ay'ın Dünya etrafında tam bir tur yaptığı süre nedir.
Öğrencibüst (3).png
Faruk: Ay'ın Güneş etrafında tam bir tur yaptığı süre nedir.

Ali, Fatma ve Faruk'un sorularının cevapları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Ali Fatma Faruk

A)27 gün
8 saat
24 saat365 gün
6 saat
B)24 saat365 gün
6 saat
365 gün
6 saat
C)27 gün
8 saat
27 gün
8 saat
365 gün
6 saat
D)27 gün
8 saat
365 gün
6 saat
365 gün
6 saat

5 İki öğrenci Ay'ın farklı evreleri ile alakalı olarak aşağıdaki bilgileri vermiştir.

Öğrencibüst (5).png
Burçin: Dünya Ay ile Güneş'in arasında bulunurken Ay'ın dünyaya bakan kısmının tamamen ışık aldığı evredir.
Öğrencibüst (6).png
Sena: Ay Dünya ile Güneş'in arasında bulunurken Ay'ın dünyaya bakan kısmının tamamen karanlık olduğu evredir.

Sena ile Burçin'in bilgi verdiği evreler hangileridir?

Burçin Sena

A)Yeni AyDolunay
B)İlk dördünSon dördün
C)DolunayYeni Ay
D)HilalŞişkin ay

6 Ali geçen zaman dilimlerini gösterebilmek için Ay'ın evrelerini kullanmıştır.

Son Dördün.png
İlk Dördün.png
I. Dilim
Dolunay.png
Yeni Ay.png
II. Dilim
Dolunay.png
Son Dördün.png
II. Dilim

Ayın iki ana evresi arasında 7 gün (Bir hafta) olduğu bilindiğine göre bu zaman dilimlerinde geçen süre aşağıdaki şıkların hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I. Dilim II. Dilim III. Dilim

A)14 Gün14 Gün21 Gün
B)7 Gün14 Gün21 Gün
C)14 Gün14 Gün7 Gün
D)21 Gün14 Gün14 Gün


TEST

1 Aşağıda Ay'ın bazı evreleri verilmiştir.

İlk Dördün.png
Dolunay.png
İlk Dördün Dolunay
Yeni Ay.png
Yeni ay

Yukarıda gösterilen bu 3 evrenin herhangi birinin özellikleri arasında olmayan seçenek hangisidir?

A) Dünya'ya bakan tarafı tamamen aydınlıktır.
B) Dünya'dan bakan birine göre Ay'ın sol tarafı aydınlıktır.
C) Dünya'dan bakan birine göre Ay'ın sağ tarafı aydınlıktır.
D) Dünya' bakan yüzü tamamen karanlıktır.

2 Aşağıda Ay'ın bazı evreleri verilmiştir.

Yeni Ay.png
İlk Dördün.png
I. II.
Son Dördün.png
Dolunay.png
III. IV

Bir ay boyunca Ay'ı gözlemleyen birisi bu evreleri hangi sırayla görmesi beklenir?

A) I-II-III-IV
B) III-I-II-IV
C) IV-II-I-III
D) III-II-I-IV

3 Aşağıda Ay'ın bazı evreleri verilmiştir.

Sağ Şişkin Ay.png
Bu evrede Ay'ın Dünya'ya bakan yüzeyi Güneş ışıklarının yansıtır.
Sol Hilal.png
Son dördün ile yeni ay evreleri arasında görülür.
Dolunay.png
İlk dördün ile dolunay evreleri arasında görülür.

Buna göre Ay'ın görünümü ile bilgilerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) ===
B) ===
C)===
D)===

4 Gökyüzünde Ay farklı şekillerde görülür. Ay’ın tam bir daire şeklinde görüldüğü evre _______, Ay’ın D harfi şeklinde görüldüğü evre _______, Ay’ın görünmediği evre _______ evresidir.

Bu metinde boşluklar uygun şekilde doldurulduğunda hangi kelime boşta kalır?

A) İlk dördün
B) Dolunay
C) Son dördün
D) Yeniay

5 Bir grup öğrenci Ay’ın evreleri ile ilgili yorum yapıyorlar.

Öğrencibüst (1).png
Baha : Ay’ın tam daire şeklinde görüldüğü evre dolunaydır.
Öğrencibüst (2).png
Elif : Ay’ın hiç görünmediği evre yeniaydır.
Öğrencibüst (3).png
Yunus : Son dördün evresinden sonra dolunay görünür.
Öğrencibüst (4).png
Timur : İlk dördün evresinden önceki evre yeniaydır.

Hangi öğrencinin yorumu yanlıştır?

A) Baha
B) Elif
C) Yunus
D) Timur

6 Biscay Körfezi'ndeki La Flotte limanında yüksek gelgit (yüksek gelgit) ve düşük gelgit (düşük gelgit) aşağıdaki gibi gerçekleşmektedir.

Mareelaflotteiledere.gif

Yukarıda bahsedilen gelgit olayının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketi
B) Ay’ın Dünya etrafında dolanırken yörüngesinden dolayı bazen Dünya’ya daha çok yaklaşması
C) Yaklaşmakta olan bir fırtına
D) Küresel ısınma nedeni ile buharlaşma oranının artması

7 Gökyüzüne baktığında Ay’ı ters D harfi şeklinde görüyor.

Buna göre 2 hafta önce Ay hangi evredeydi?

A) Yeniay
B) Dolunay
C) İlk dördün
D) Son dördün

8 Aşağıda Ay'ın ara evrelerinden ikisi gösterilmiştir.

Sağ Hilal.png
Sol Hilal.png
I. II.

Bu iki ara evre hangi ana evrelerin arasında gerçekleşmiştir?

I. II.

A)Dolunay
Son dördün
İlk dördün
Dolunay
B)Yeni ay
İlk dördün
Son dördün
Yeni ay
C)İlk dördün
Dolunay
Dolunay
Son dördün
D)Dolunay
Son dördün
Yeni ay
İlk dördün