IŞIĞIN YAYILMASI ÖDEVPEDİA

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

Işık bir enerji türüdür. Madde değildir. Bu yazıda ışığın nasıl yayıldığını inceleyeceğiz. Işık nasıl bir yol izler? Bunu anlamak için günlük hayatta karşımıza çıkan bazı durumları daha yakından inceleyelim. Bulutların arasından süzülen ışığın düz bir çizgi olarak ilerlediğini görebiliriz. Her yönde derken eğer ışık bir engelle karşılaşmazsa her yöne yayılmak ister. Evlerimizde kullandığımız lambadan çıkan ışık ışınları odanın her yerine ulaşır. Önüne bir engel çıkarsa ulaşamaz ve gölgeli alanlar oluşur.

Lambadan çıkan ışığın doğrusal ve her yönde olduğunu görebiliriz.

Not: Işık, ışın ismi verilen çizgilerle çizilir.

YANSIMA

Önce yansımanın ne olduğunu tanımlayalım. Yansıma ışığın bir engele çarparak geldiği ortama geri dönmesidir.

Yansıma yüzeyin özelliğine göre 2 şekilde gerçekleşir:

1. Düzgün Yansıma
2. Dağınık Yansıma

1. Düzgün Yansıma

Pürüzsüz ve parlak yüzeylerde olur.

Paralel gelen ışınlar paralel olarak yoluna devam eder.

Yüzeyde oluşan görüntü nettir. (Görüntü tencere üzerindeki görüntümüz gibi eğik de olsa düzgün yansıma sayılır.)

Düzgün yansıma yapan yüzeyler: Ayna, durgun su, fayans, cilalı tahta, tencere kapağı, parlak otomobil yüzeyi vb.

2. Dağınık Yansıma

Pürüzlü ve mat yüzeylerde gerçekleşir.

Paralel gelen ışınların paralelliği bozulur.

Oluşan görüntü net değildir.

Dağınık yansıma yapan yüzeyler: Buruşuk alüminyum folyo, dalgalı su, duvar, kumaş toprak vb.

Yansıma Kuralları

Işık yansırken bazı kurallar vardır. Bu kurallar düzgün ve dağınık yansımada geçerlidir.

Normal: Yüzeye dik çizilen çizgi

Gelme Açısı: Gelen ışının normalle yaptığı açı

Yansıma Açısı: Yansıyan ışının normalle yaptığı açı

Yansıma Kanunları

1. Gelen ışın, yansıyan ışın ve normal aynı düzlemdedir.
2. Gelme açısı yansıma açısına eşittir.
3. Yüzeye dik gelen ışın kendi üzerinden geri döner.

Gelme açısı yansıma açısına eşittir.

Yüzeye dik gelen ışın geldiği yol üzerinden geri döner.

A. Aşağıda yer alan kavramları, verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun şekilde yerleştiriniz.

Işık Güneş Işın Yansıma Madde Dağınık Normal Düzgün

1

bir enerji türüdür. değildir.

2

Işık, ismi verilen çizgilerle çizilir.

3

Pürüzsüz ve parlak yüzeylerde yansıma olur.

4

Pürüzlü ve mat yüzeylerde yansıma olur.

5

Yüzeye dik çizilen çizgiye adı verilir.

6

Gelen ışın yüzeye çarptığında geldiği açı ile dönüyorsa yapmıştır.

7

en büyük ışık kaynağımızdır.

B. Aşağıda verilen bilgiler doğru ise D, Yanlış ise Y seçeneğini seçiniz.

1

D	Y
		Geceleri gökyüzünde gördüğümüz her parlak nesne doğal ışık kaynağıdır.
		Işık dalga şeklinde yayılmaktadır.
		Işık bir enerji çeşididir.
		Ateş böceği yapay ışık kaynağıdır.
		Işığın hareketini doğru ile gösteririz.

2

D	Y
		Düzgün yansımada paralel gelen ışınlar pararelel olarak yansır.
		Dünyamız bir ışık kaynağıdır.
		Işık uzayda yayılamaz.
		Güneş gibi yıldırımda bir doğal ışık kaynağıdır.
		Gelen ışının normalle yaptığı açıya gelme açısı denir.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1 Bir el feneri çizen öğretmen çıkan ışığı şekildeki gibi göstermiştir.

Buna göre;

I. Işığın doğrusal yayıldığı

II. Işık kaynağı çıkan ışının başlangıcı olduğu

III. Işık büyüklüğü ışığın yayılma şeklini değiştirdiği

söylemlerinden hangileri çıkartılabilir?

	A) Yalnız I
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) I, II ve III

2 Aşağıda iki farklı yüzeyde gerçekleşen yansıma gösterilmiştir.

1. Yansıma:

2. Yansıma:

Verilen yansıma olayları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

	A) Gelme ve yansıma açıları birbirine eşittir.
	B) Yansıma kuralları sadece düzgün yansıma için geçerlidir.
	C) 2. yansımada gösterilen yüzeyde normal gösterilemez.
	D) 1. yansımada daha fazla ışık yansımıştır.

3 Aşağıda bir lazer ile gönderilen ışının izlediği yol gösterilmiştir.

Belirtilen açılardan hangileri gelen ve yansıyan açı olarak adlandırılır?

	Gelen Açı		Yansıyan Açı

	A) a b
	B) b c
	C) c d
	D) a d

4 Aşağıda bir lazer ile gönderilen ışının izlediği yol gösterilmiştir.

Gösterilen yansımada normal ile yansıyan ışın hangisidir?

	Normal		Yansıyan Işın

	A) a b
	B) b c
	C) c d
	D) a d

5 Aşağıda bir denizaltının yüzeye çıkmadan önce su yüzeyine bakmak için kullanıldığı periskop gösterilmiştir.

İçinde aynaların bulunduğu bu periskop sisteminin içindeki aynalar nasıl yerleştirilmelidir?

	A)
	B)
	C)
	D)

6 "Doğal ışık kaynağı" genellikle güneş ışığı olarak anlaşılır. Güneş, doğal bir ışık kaynağıdır ve atmosferimizdeki gazlar ve diğer maddeler tarafından yayılan ışık sayesinde dünyaya ulaşır.

Aşağıda verilen ışık kaynaklarından hangisi doğal ışık kaynağıdır?

	A)
	B)
	C)
	D)

TEST

1 Mum ışığını plakların arasındaki deliklerden görebilmek için her delik aynı hizaya getirilerek göz ile mum ışığının arasına aşağıdaki gibi sıralamak gerekiyor.

Eşit hizaya getirmemizin nedeni ışığın hangi özelliğinden kaynaklıdır?

	A) Işık çok hızlı hareket eder.
	B) Işık uzayda hareket edebilir.
	C) Işık doğrusal hareket eder.
	D) Işık nesneleri görebilmemizi sağlar.

2

Aşağıda verilen yorumlardan doğru olanlara (D) yanlış olanlara (Y) seçeneği işaretlenmelidir.
D	Y
●	○		Dünya'mızın en önemli ışık kaynağı Güneş'tir.
●	○		Araba farından yayılan ışık, doğrusal biçimde yayılır.
●	○		Işık olayların nasıl gerçekleştiğini anlamamıza yardım eder.
○	●		Bir ışık kaynağından çıkan ışınlar bazen eğrisel yol izleyebilir.

Verilen etkinliği yukarıdaki gibi dolduran Yüksel doldurduğu her doğru cevap için 5 puan alacağına göre, etkinlikten toplamda kaç puan almıştır?

	A) 5
	B) 10
	C) 15
	D) 20

3 Eşit bölmeli düzlemde bir mum ve ışık geçirmeyen engel ile bir düzenek kurulmuştur.

Buna göre mumdan yayılan ışık hangi noktalara ulaşamaz?

	A) Yalnız N
	B) N ve M
	C) K ve L
	D) K, M ve N

4

	Işığın Yansıması
a			Dağınık Yansıma
Metal Kaşık			b

Yukarıdaki şemada a ve b ile gösterilen yerlere hangi kavramlar gelmelidir?

	a		b

	A) Düzgün yansıma Duvar Yüzeyi
	B) Dağınık yansıma Vernikli Masa
	C) Düzgün yansıma Metal Tencere
	D) Dağınık yansıma Odun Yüzeyi

5

		Yüzeye paralel gelen ışınların yine paralel olacak şekilde yansımasına dağınık yansıma denir.
		D				Y
Durgun suda düzgün yansıma gerçekleşir.						Işığı dağınık yansıtan yüzeyler mat görünür.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

Verilen bilgilerin doğru(D) yada yanlış(Y) olmasına göre ilerlendiğinde hangi çıkışa ulaşır?

	A) 1.Çıkış
	B) 2.Çıkış
	C) 3.Çıkış
	D) 4.Çıkış

6

Yukarıdaki yansımada gelme açısı ve yansıma açısı kaç derecedir?

	Gelme açısı		Yansıma açısı

	A) 30 30
	B) 30 60
	C) 60 60
	D) 60 30

7 Öğrenciler ışığın yansımasıyla ilgili aşağıdaki bilgileri veriyor.

Tarık	Işığı dağınık yansıtan cisimler mat görünür.
Yansıtıcı yüzeye dik çizilen doğruya normal denir.		Kerem
Senem	Durgun suda düzgün yansıma gerçekleşir.
Işığı düzgün yansıtan cisimlere duvar örnek verilebilir.		Bulut

Hangi öğrencinin verdiği bilgi yanlıştır?

	A) Tarık
	B) Kerem
	C) Senem
	D) Bulut

8 Eşit bölmeli düzlemde ışık yansıtıcı bir yüzeye aşağıdaki gibi hareket etmektedir.

Şekildeki ışın düzgün yüzeyde yansıdıktan sonra hangi noktadan geçer?

	A) K
	B) L
	C) M
	D) N