MADDE VE DEĞİŞİM ÖDEVPEDİA 2

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

Saf bir maddenin diğer maddelerden ayrılmasını sağlayan özelliklere maddenin ayırt edici özellikleri denir. Parmak izimiz veya kimlik numaramız bizim kim olduğumuzu belirlemeyi sağlar. Maddelerin de kimliğini belirlemeyi sağlayan bazı özellikleri varır.

Kapta bulduğunuz bilmediğiniz bir sıvının ne olduğunu anlamaya çalıştığınızı düşünün. Tehlikeli olduğu için tadına bakamazsınız. Bu durumda ancak o maddeyi diğer maddelerden ayıran, ayırt edici bir özelliği incelemeniz gerekir.

Çok sayıda ayırt edici özellik vardır. Burada sadece 2 tanesi anlatılacaktır.

Erime – Donma Sıcaklığı

Saf bir maddenin erime ve donma sıcaklığı sabit bir sayıdır. Örneğin su 0 °C sıcaklıkta erir ve yine aynı sıcaklıkta donar. Kimliğini bilmediğimiz bir sıvının erime sıcaklığının 0 °C olduğunu belirlersek o sıvı kesinlikle sudur.

Erime ve kaynama noktasının aynı olması kafa karıştırabilir. İki olay birbirinin tersidir. Eğer madde soğuyarak o noktaya geliyorsa donma noktası denir. Isınarak geliyorsa erime noktası olarak adlandırılır. Bunu sınıfımızın kapısına benzetebiliriz. Bu kapı hem giriş kapısı hem de çıkış kapısıdır. Hareket yönümüze göre isim değiştirir.

Kaynama – Yoğuşma  Noktası

Kaynama ve yoğuşma noktaları da birbirinin tersidir. Bir sıvı kaynamaya başladığında fokurdar ve kabarcıklar çıkarır. Gözle yapılan inceleme yeterli olmayacağı için termometre kullanarak maddenin kaynama noktasında olup olmadığı belirlenebilir.

AŞAĞIDA YER ALAN KAVRAMLARI, VERİLEN CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ.

Sıcaklık	Kaynama	100	Sıfır	Ayırt	Sıvı	Aynı	Erime

1

Saf su derecenin altında katı haldedir.

2

Bir madde ısı almasına rağmen değişmiyor ise hal değiştiriyor olabilir.

3

Saf bir maddenin ve yoğuşma noktaları aynıdır.

4

Saf bir maddenin ve donma noktaları aynıdır.

5

Saf bir maddenin kaynama noktası edicidir.

6

Su 0C 'de kaynar.

AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER DOĞRU İSE "D", YANLIŞ ISE "Y" SEÇENEĞİNİ SEÇİNİZ.

1 D Y Saf maddelerin erime ve kaynama noktaları aynıdır. Birbirinden farklı saf iki maddenin erimeye başladığı sıcaklık farklıdır. Saf bir maddenin erime ve donma noktaları farklı olabilir. Sıvılarda buharlaşma gerçekleşirken sıcaklıkları sabit kalır. Suyun donma noktası ile buzun erime noktaları birbirine eşittir. 2 D Y Erime ve donma noktaları maddeler için ayırt edicidir. Kaynama ve yoğuşma noktaları her madde için aynıdır. 1 litre su ile 5 litre suyun kaynama noktaları farklıdır. Kaynama ve erime noktalarının arasında bir sıcaklıkta madde sıvıdır. Her maddenin kendine özel bir kaynama sıcaklığı vardır.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Tabloda bazı saf maddelerin erime sıcaklıkları verilmiştir.

Madde	Erime Sıcaklığı(oC)
Bakır	1083
Civa	-39
Gümüş	961
Demir	1538

Buna göre 0^oC’de hangi maddeler sıvı halindedir?

	A) Bakır
	B) Civa
	C) Gümüş
	D) Demir

2 Saf ve sıvı madde oldukları bilinen P ve R maddelerinin sıcaklık-zaman grafiği aşağıdaki gibidir.

P maddesi
R maddesi

Grafiklere göre yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

	A) P maddesi kaynamaya başladığında R maddesi sıvı haldedir.
	B) P ve R maddelerinin kaynama noktaları farklıdır.
	C) R maddesi kaynamaya başladığında P maddesi sıvı haldedir.
	D) P ve R maddeleri birbirinden farklı maddelerdir.

3 Saf maddenin ayırt edici özellikleri ile alakalı olarak verilen;

I. Maddelerin erime ve donma noktaları birbirine eşittir.

II. Her maddenin kaynama noktaları farklıdır.

III. Hacim maddeler için ayırt edici bir özelliktir.

ifadelerden hangileri doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) II ve III
	C) I ve II
	D) I, II ve III

4 Katı haldeki saf bir maddenin sıcaklık zaman grafiği aşağıdaki gibi verilmiştir.

Bu grafiğe göre bu madde için;

I. Kaynama sıcaklığı 80 ^oC'dir.

II. Erime sıcaklığı 30 ^oC'dir.

III. Donma sıcaklığı -30 ⁰C'dir.

yapılan yorumlardan hangileri kesinlikle doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) Yalnız II
	C) I ve II
	D) I ve III

5 Sıvı halde eşit miktarda su ve etil alkol aşağıdaki gibi ısıtılmaktadır. Kaynamaya başladıklarında yapılan ölçüm kaydediliyor.

		SU			ETİL ALKOL

Bu deneyde yapılmak ispatlanmak istenen teori nedir?

	A) Maddeler kaynama noktasına ulaşmak için dışarıya ısı verirler
	B) Bütün maddeler aynı sıcaklıkta kaynamaya başlarlar.
	C) Kaynama noktası maddeler için ayırt edicidir.
	D) Maddeler erimek için ısı alırlar.

6 Saf maddeler için aşağıda verilenlerden hangisi ayırt edici bir özellik değildir.

	A) Erime sıcaklığı
	B) Buharlaşma sıcaklığı
	C) Kaynama sıcaklığı
	D) Donma sıcaklığı

TEST

1 20 ^oC'de sıvı halde bulunan bir maddenin soğutulurken elde edilen değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Zaman(dk)	0	2	4	6	8	10	12
Sıcaklık(oC)	20	17	14	11	11	11	9

Tabloya göre bu madde kaçıncı dakikalar arasında hal değiştirmiştir?

	A) 0-6
	B) 6-10
	C) 10-12
	D) 8-12

2 Saf bir katı maddenin sıcaklık zaman grafiği aşağıdaki gibidir.

Grafiğe göre aşağıda söylenen ifadelerden hangisi doğrudur?

	A) Kaynama ve erime süreleri eşittir.
	B) 60 oC'de madde tamamen sıvıdır.
	C) 5. ve 7. dakikalar arasında madde gaz halindedir.
	D) 40 oC'de madde donmaktadır.

3 Sıvı halde farklı miktarda aseton dolu kaplar aşağıdaki gibi ısıtılmaktadır. Kaynamaya başladıklarında yapılan ölçüm kaydediliyor.

		ASETON			ASETON

Bu deneyde yapılmak ispatlanmak istenen teori nedir?

	A) Farklı maddelerin kaynama sıcaklığına etkisi
	B) Madde miktarının kaynama sıcaklığına etkisi
	C) Verilen ısı miktarının kaynama sıcaklığına etkisi
	D) Maddenin ilk sıcaklığının kaynama sıcaklığına etkisi

4 Aşağıda saf madde olduğu bilinen K maddesinin sıcaklık-zaman grafiği verilmiştir.

Grafiğe göre; K maddesi ile alakalı olarak yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi kesin olarak doğrudur?

	A) Erime sıcaklığı 120 oC'dir.
	B) Başlangıçta sıvı haldedir.
	C) 6. dakikada hal değişimi başlamıştır.
	D) Kaynama sıcaklığı 120 oC'dir.

5 Saf maddeler ile ilgili;

I. Erime, donma ve kaynama süresince sıcaklık sabit kalır.

II. Saf bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır.

III. Saf sıvı maddeler belirli sıcaklıkta kaynar.

ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) II ve III
	C) I ve III
	D) I, II ve III

6 Aşağıdaki tablo sıvı bir maddenin ısıtılması sırasındaki sıcaklık değişimini göstermektedir.

Süre (dk)	5	10	15	20	25	30	35
Sıcaklık (°C)	20	30	40	50	56	56	56

Bu verilere göre aşağıdaki;

		Isıtılmakta olan sıvı saf maddedir.
		D				Y
Sıvının kaynama sıcaklığı 50 oC'dir						30 oC'de madde gaz halindedir.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

doğru yanlış etkinliği takip edilirse hangi çıkışa ulaşılır?

	A) 1. çıkış
	B) 2. çıkış
	C) 3. çıkış
	D) 4. çıkış

7 Aşağıdaki bazı kelimeler ve bu kelimelerle biriyle bitmesi beklenen kelimeler verilmiştir.

farklıdır	●		○		Saf suyun kaynama süresince sıcaklığı ……
artar	●		○		2 L aseton ile 4 L asetonun kaynama noktası ……
aynıdır	●		○		Aynı ortamdaki aseton ile naftalinin kaynama sıcaklıkları ……
değişmez	●

Doğru eşlettirmeyi yaptıktan sonra hangi kelime açıkta kalacaktır?

	A) farklıdır
	B) artar
	C) aynıdır
	D) değişmez

8 Bir kap içerisinde bulunan saf su üzerine saf su eklendiğinde;

I. Kaynama noktası

II. Kütle

III. Donma noktası

niceliklerinden hangisi ya da hangileri değişmez?

	A) Yalnız I
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) I, II ve III