GÜNEŞ, DÜNYA VE AY ÖDEVPEDİA

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

Güneş'in Yapısı ve Özellikleri

Madde Madde Bilgi

Dünya'ya en yakın yıldız Güneş'tir. Güneş'in çapı Dünya'nın çapının 109 katı olmasına rağmen orta büyüklükte bir yıldızdır. Şekli küre şeklindedir. Dünya'mızın ısı ve ışık kaynağıdır. Yaşamın kaynağı Güneş'tir. Dünya'ya uzaklığı 150 milyon kilometredir. Güneş ışınlarının Dünyamıza gelmesi yaklaşık 8 dakika sürer. Güneş gaz ve toz bulutlarından meydana gelir. Yapısında en fazla hidrojen gazı bulundurur. Çekirdek, ışık küre, renk küre ve taç küre katmanları vardır. Yaydığı ışık beyaz renktedir. Sıcaklığı iç katmanlara gidildikçe artar. Yüzey sıcaklığı 6000 °C’dir. Kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine döner. Yüzeyinde sıcaklığı düzen bölgelerde Güneş lekeleri oluşur. Bu bölgeleri ilk gözlemleyen kişi Galileo'dur. Güneş'e çıplak gözle bakmak göz sağlığına zarar verir.

GÜNEŞ, DÜNYA VE AY

Gök cisimlerinin hepsi uzay boşluğunda hareket halinde bulunurlar. Güneş, Dünya ve Ay da bu cisimlerdendir. Gök cisimlerinin dönüş süresi ve dönme yönü aşağıda gösterilmiştir. Güneş, Dünya ve Ay’ın dönüş yönleri saat yönünün tersinedir.

• Güneş: Kendi etrafında – Saat yönünün tersine.
• Dünya : Kendi etrafında – Saat yönünün tersine.
• Dünya : Güneş etrafında – Saat yönünün tersine.
• Ay: Kendi etrafında – Saat yönünün tersine.
• Ay: Dünya etrafında – Saat yönünün tersine.

AŞAĞIDA YER ALAN KAVRAMLARI, VERİLEN CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ.

Dolanma	Artar	Isı	Gaz	Orta	Dönme	Göz	Işık	Enerji	Hidrojen

1

Güneşin merkezine gidildikçe sıcaklık .

2

Güneş büyüklükte bir yıldızdır.

3

Güneş kendi etrafında hareketi yapar.

4

Dünya Güneş etrafında hareketi yapar.

5

Güneş'e doğrudan bakmak sağlığını olumsuz etkiler.

6

Güneş dünyamızın kaynağıdır.

7

Güneş etrafına ve enerjisi yayar.

8

Güneş bir bulutudur ve en fazla gazı bulundurur.

AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER DOĞRU İSE "D", YANLIŞ ISE "Y" SEÇENEĞİNİ SEÇİNİZ.

1 D Y Güneş de uzayda yer alan diğer gezegenlerin sınıfına girer. Güneş'in Dünya'ya olan uzaklığı Ay'ın Dünya'ya olan uzaklığından kat ve kat fazladır. Güneş Dünya'dan yaklaşık olarak 109 kat daha büyüktür. Büyüklük olarak Güneş > Dünya > Ay şeklinde sıralanır. Güneş deki devasa patlamalar etrafa ısı ve ışık yayar. 2 D Y Güneş, Dünya ve Ay gibi küresel bir şekle sahip değildir. Güneş, içten dışa farklı katmanlardan oluşur. Güneş ve Ay boyutlarına bakıldığında Güneş'in küçük görünmesinin sebebi uzakta olmasından kaynaklanır. Güneş'in üzerindeki soğuk bölgelere güneş soğuğu denir. Dünya Güneş'in etrafında bir turunu 24 saatte tamamlar.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Güneşin özellikleri ile alakalı olarak;

I. Yapısında en çok hidrojen gazı bulunur.

II. Çekirdekteki sıcaklığı yaklaşık olarak 15 milyon ^oC'dir.

III. Dünya gibi katmanlardan oluşur.

yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?

	A) Yalnız I.
	B) I. ve II.
	C) II. ve III.
	D) I. , II. ve III.

2 Aşağıda Güneş ve Dünya'ya ait görseller paylaşılmıştır.

Sadece bu görsellere bakılarak aşağıdaki yorumlardan hangisi çıkartılabilir?

	A) Güneş Dünya'dan büyüktür.
	B) Her ikisi de katmanlardan oluşur.
	C) Güneş'ten gelen ışınlar Dünya'ya 8 dakikada ulaşır.
	D) Dünya Güneş yörüngesinde dönmektedir.

3

Dünya’da günbatımı sırasında hava yavaş yavaş kararır. Çünkü Güneş battıktan sonra bile hava Güneş ışınlarını yansıtmaya devam eder. Oysa Ay’da gündüzken bir anda gece olur. Dünya’da gerçekleşen dört mevsimin özelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan hava olaylarına Ay’da rastlanmaz. Dünya’nın uydusu olan Ay, Güneş’ten aldığı ışığı Dünya’ya yansıttığından dolayı bir ışık kaynağı değildir. Işık kaynağı olmadığı gibi ısı kaynağı da değildir.

Yukarıda bilgilere bakıldığında Ay’da hava olaylarının yaşanmamasının temel nedeni seçeneklerin hangisi ile açıklanır?

	A) Yüzeyinin toz tabakası ile kaplı olmasından dolayıdır.
	B) Atmosfer tabakasının yok denecek kadar ince yapıda olmasından dolayıdır.
	C) Ay günü ve Ay gecesi arasındaki sıcaklık farkının çok olmasından dolayıdır.
	D) Okyanus, deniz, akarsu ve göl gibi su kaynaklarının bulunmamasından dolayıdır.

4 Güneş ile ilgili olarak;

I. Bir yıldızdır.

II. Isı ve ışık kaynağıdır.

III. Yaşam alanı barındırmaz.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) Yalnız II
	C) I ve II
	D) I, II ve III

5

		Güneş yapay ışık kaynağıdır.
		D				Y
Güneş Dünya’ya Ay’dan daha uzaktır.						Güneş’in şekli silindire benzer.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

Bu ifadelerden doğru olanlar için "D" yanlış olanlar için "Y" yolu izlendiğinde hangi çıkışa ulaşır?

	A) 1.Çıkış
	B) 2.Çıkış
	C) 3.Çıkış
	D) 4.Çıkış

6

Gökyüzüne baktığımızda gök cisimlerini neden kendi boyutundan daha küçük görürüz?

Öğretmenin sorusunun doğru cevabı aşağıdakilerden hangisidir?

	A) Gök cisimlerinin Dünya’dan daha küçük olması
	B) Dünya’dan çok uzakta olmaları
	C) Atmosferin dışında bulunmaları
	D) Gök cisimlerine yeterince ışık ulaşmıyor olması

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Gezegenlerin kendi etrafında dönmesinde geçen süreye gezegen günü Güneş etrafında dönmesinde geçen süreye gezegen yılı denir.

	Merkür	Venüs	Dünya	Mars
Gezegen Günü	58.7 gün	243 gün	24 saat	24 saat 37 dakika
Gezegen Yılı	88 gün	225 gün	365 gün	687 gün

Verilen bilgilere göre;

I- Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları arttıkça güneş etrafında dolanma süreleri de artar.

II- Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları arttıkça Kendi etrafında dolanma süreleri de artar.

III- Güneş sistemindeki gezegenlerin dolanma ve dönme süreleri birbirinden farklıdır.

yukarıdaki sonuçlardan hangileri çıkartılabilir?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) Yalnız III
	D) II ve III

2 Gezegenler, gezegenlerin uyduları, kuyruklu yıldızlar ve meteorların Güneş’in etrafında birikmesiyle oluşan gök cisimleri topluluğuna Güneş Sistemi’ denir. Güneş sistemindeki gezegenler İç (Karasal) ve Dış (Gaz Yapılı) gezegenler olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Buna göre;

I- İç (Karasal) gezegenler Merkür, Venüs ve Dünya’dır.

II - Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün Dış (Gaz Yapılı) Gezegenlerdir.

III -Güneş sistemindeki gezegenlerden Güneş’e en yakın gezegen Merkür, en uzak gezegen ise Neptün’dür.

yukarıdaki yapılan yorumlardan hangileri doğrudur?

	A) Yalnız III
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) II ve III

3

Yılın belirli dönemlerinde, Güneş doğmadan hemen önce, ya da battıktan sonra, çıplak gözle rahatlıkla görülebilir. Pek çok kimse, ona sabah ya da akşam yıldızı demektedir. Venüs doğal ısı ve ışık kaynağıdır. Satürn Güneş sisteminin Güneşten uzaklık sırasına göre 6. gezegenidir. Büyüklük açısından Jüpiter’den sonra ikinci sırada gelir. Gezegenler hem kendi ekseni etrafında dönerler. Hem de Güneş’in etrafında dolanırlar.

Güneş sistemi ve gezegenler ile ilgili yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?

	A) 1 ve 2
	B) 1 ve 3
	C) 2 ve 3
	D) 1, 2 ve 3

4

Büyüklük bakımından dördüncü sırada olan Neptün, Güneş’e en uzak gezegendir. Dünya’dan yapılan gözlemlerde Neptün’ün etrafında eşit olmayan yoğunlukta halkalar olduğu gözlemlenmiştir. Neptün’ün 13 uydusu bilinmektedir. Bunlardan Triton ve Nereid en çok bilinenlerdir. Neptün gezegeninin ortalama sıcaklığı – 218 °C’dir. Neptün Güneş etrafındaki dönüşünü 164 yılda tamamlamaktadır.

Neptün ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

	A) Neptün uydusu ve halkası olan bir iç gezegendir.
	B) Uranüs’ün uydu sayısı Neptün’ün uydu sayısından fazladır.
	C) Neptün halkaları olan Dış (Gaz Yapılı) bir gezegendir.
	D) Neptün’ün ortalama sıcaklığı Venüs’ün ortalama sıcaklığından daha düşüktür.

5

		Dünya , Venüs'ten daha büyük bir gezegendir.
		D				Y
Mars'ın halkası yoktur.						Marsın uydusu vardır.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

Yukarıda verilenlerden doğru olanlar için D, yanlış olanlar için Y yönünde ilerlenirse hangi kapıya ulaşılır?

	A) 1.Kapı
	B) 2.Kapı
	C) 3.Kapı
	D) 4.Kapı

6

Efe	Güneş’e yakınlık bakımından beşinci gezegen hangisidir?
Uydusu olan gezegenlerin en küçüğü hangisidir?		Ece
Mete	Uydusu olan gezegenlerin en büyüğü hangisidir?

Güneş sistemi ile ilgili soru – cevap etkinliği için öğrenciler yukarıdaki soruları hazırlıyor. Aşağıdakilerden seçeneklerin hangisinde soruların doğru cevapları verilmiştir?

	Efe	Ece	Mete

	A) Jüpiter Mars Satürn
	B) Mars Satürn Jüpiter
	C) Jüpiter Mars Jüpiter
	D) Uranüs Jüpiter Venüs

7

Asteroit, ‘Uzay’da bir gezegenden daha küçük olan kayalık nesne’ olarak tanımlanıyor. Bazı bilimsel kaynaklar ise asteroitleri ‘uzay enkazı’ veya ‘Güneş sistemlerinin oluşumundan arta kalan parçalar’ olarak belirtiyor. Güneşimizin yörüngesinde yer alan milyonlarca asteroit bulunuyor. Bu asteroitlerin yaklaşık 705 bini, Mars ve Jüpiter arasında yer alan ‘Asteroit Kuşağı’nda yer alıyor. Asteroitler, yüzlerce kilometre genişliğinde olabiliyor. Güneş sisteminin en büyük asteroidi Ceres, 940 kilometrelik genişliğindedir.

Asteroitlerle ilgili olarak ;

I. Asteroitler gezegenden küçük gök cisimleridir.

II. Asteroitler sadece Mars ile Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında yer alır.

III. Ceres, Güneş sisteminin en büyük asteroididir.

yargılarından hangileri doğrudur?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) II ve III
	D) I, II ve III

8 Güneş sistemi ile ilgili bir etkinlik için Ece aklından bir gezegen tutuyor . Efe gezegenle ilgili aşağıdaki soruları soruyor.

1. Soru : Uydusu var mı?
2. Soru : Halkası var mı?
3. Soru : Bilinen canlı yaşamı var mı?

Efe’nin sorduğu üç soruya da “Yok” diye cevap veren Ece’nin aklından tuttuğu gezegen aşağıdakilerden hangisi olabilir?

	A) Venüs
	B) Mars
	C) Jüpiter
	D) Uranüs