MADDE VE ENDÜSTRİ ÖDEVPEDİA 2

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİMLER

FİZİKSEL DEĞİŞİM	KİMYASAL DEĞİŞİM
Maddenin sadece dış görünümünde meydana gelen değişmelere fiziksel değişim denir. Fiziksel değişimler sonucu maddelerin renk, şekil, büyüklük gibi özellikleri değişirken kimliği değişmez. Madde yine aynı maddedir fakat görünümü değişmiştir. Bazı fiziksel değişikliklerde madde tekrar eski halini alabilir. ( Hal Değişimi) Kesme, koparma, yırtma, ezme, kırma, çözünme ve hâl değişimi gibi olaylar maddelerde fiziksel değişimlere neden olabilmektedir.	Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmelere kimyasal değişim denir. Maddenin yapısı (kimliği) değişir. Kimyasal değişimde yeni özellikte maddeler oluşur. Kimyasal değişim sırasında renk değişimi, gaz çıkışı, ısı veya ışık yayılması gibi belirtiler gözlenir. Kimyasal değişme olmadan önceki ve kimyasal değişme olduktan sonraki madde birbirinden farklıdır. Kimyasal değişim geçiren maddeler, kendisini oluşturan maddelerin özelliklerini taşımaz. Kimyasal değişim sonucu yeni bir madde oluştuğundan maddeler fiziksel yöntemlerle eski hâline dönüştürülemez.
Hangi Olaylarda Görülür?	Hangi Olaylarda Görülür?
Hal değişimi Çözünme Ufalanma Yırtılma Kırılma Karışımlar Genleşme-Büzülme Fiziksel Sindirim	Yanma Çürüme Paslanma Pişirilme Kızartılma Mayalanma Kokuşma Küflenme Kimyasal Sindirim Solunum Fotosentez Kimyasal Tepkimeler (Reaksiyon)

Kimyasal değişimle beraber, fiziksel değişmede gözlenir. Kağıt yandığında kağıt artık kağıt özelliği göstermez. Yeni maddeler oluşur. Kağıt ve oluşan külün de fiziksel özellikleri farklıdır.

A. Aşağıda yer alan olayların fiziksel ve kimyasal olma durumlarına göre işaretleyeniz.

1 fiziksel değişim kimyasal değişim Suyun, alkolün buharlaşması Sütün mayalanması Suyun donarak buza dönüşmesi Kömürün yanması Dişlerin çürümesiı Havucun, kaşarın rendelenmesi Kesilmiş elmanın açık havada renk değiştirmesi Ekmeğin, peynirin dilimlenmesi Hamurun mayalanması Mürekkebin su içinde dağılması 2 fiziksel değişim kimyasal değişim Kum, kireç ve suyun karıştırılarak beton yapılması Kıymadan köfte yapılması Çikolatanın, tereyağının, dondurmanın erimesi Gümüşün kararması Kağıdın katlanması Ağacın kesilerek odun elde edilmesi Patatesin kızartılması Demir telin kesilerek parçalanması Kağıdın yanması Kaya parçasının toz haline getirilmesi

B. Aşağıda verilen bilgiler doğru ise D, Yanlış ise Y seçeneğini seçiniz.

1

D	Y
		Maddenin iç yapısında meydana gelen değişiklikler fiziksel değişimlerdir.
		Sindirim, paslanma, yanma ve solunum gibi olaylar kimyasal değişimdir.
		Metallerin karıştırılarak çelik gibi alaşımların oluşturulması kimyasal değişimdir.
		Bozulan yemeklerin küflenmeleri fiziksel değişime örnektir.
		Bütün hal değişimleri fiziksel değişimdir.

2

D	Y
		Süt ve hamurun mayalanma olayları kimyasal olaylara örnektir.
		Maddenin hem iç özelliklerini hem de dış özelliklerinin değişimi fiziksel değişimdir.
		Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmelere kimyasal değişim denir.
		Kimyasal değişimler sırasında ısı, ışık, gaz çıkışı ve renk değişimleri gerçekleşebilir.
		Kimyasal değişim geçiren maddeler, kendisini oluşturan maddelerin özelliklerini taşımaz.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1 Aşağıda doğru-yanlış etkinliği gösterildiği şekilde dolduruluyor.

D	Y
●	○	I.	Kimyasal değişim sonucu maddenin iç yapısı değişmez.
●	○	II.	Fiziksel değişim sonucu maddenin dış görünümü değişir.
○	●	III.	Fiziksel değişim sonucu maddenin tanecikli yapısında değişme olur.
●	○	IV.	Kimyasal değişimin sonucunda maddenin kokusu ve rengi değişebilir.
●	○	V.	Kimyasal değişimde maddenin kimliği değişmez.

Bu doldurmada hangi ifedeler yanlış olarak doldurulmuştur?

	A) I ve V
	B) I ve III
	C) II ve IV
	D) II, III ve IV

2 I. Maddenin iç yapısında meydana gelen değişikliklere            değişim denir.

II. Maddenin kimliği değişmeden sadece görünüşünde gerçekleşen değişimlere            değişim denir.

III. metalin küflenmesi, kömürün yanması sütün mayalanması            değişimdir.

Verilen cümlelerde renkli kutucuklara gelmesi gereken kavramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

	A) fiziksel kimyasal kimyasal
	B) kimyasal fiziksel kimyasal
	C) kimyasal kimyasal fiziksel
	D) fiziksel fiziksel kimyasal

3 Bir Rus ajanı Ukrayna savaşında bazı bilgilerin şifrelerini gönderebilmek için aşağıdaki yemek tarifini kullanıyor.

Mantı Tarifi Un, tuz ve su ilave edelim ve hamuru yoğurmaya başlayalım. Maya ekleyip 10-15 dakika dinlendirelim. Tereyağı tamamen eriyinceye hafif ısıtalım. Hamuru 6 eşit parçaya ayıralım. İç harcı için soğan, tuz, karabiber ve pul biber ilave ederek karıştıralım. Kenarlarını alta doğru katlayarak 200°C fırında yaklaşık 45-50 dakika pişirelim.

Ayrılmış her bir satırdaki yapılan olayın fiziksel olması durumunda '0', kimyasal olması durumunda '1' sayısını belirttiğine göre ajanın göndermek istediği şifre nedir?

	A) 010001
	B) 101110
	C) 111110
	D) 000001

4 Kimyasal reaksiyonlar meydana geldiğinde, atomlar yeniden düzenlenir. Kimyasal değişimde dış görünüm değiştirdiği gibi maddenin aynı zamanda molekül yapısı da değişir. Kimyasal değişimde maddenin geri dönüşümü olmaz. Buna bağlı olarak bu özelliklerde meydana gelen değişmelere de kimyasal değişmeler denir.

Yukarıda verilen bilgi dikkate alındığında;

I. Gümüşün zaman içerisinde yüzeyinin kararması

II. Limon dökülen bir mermer tezgahın üstünün aşınması

III. Nitrojen gazının çok yüksek basınçlarda sıvı olarak saklanması.

olaylarından hangileri kimyasal bir değişimdir?

	A) Yalnız I
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) I, II ve III

5 Bazı madde değişimleri aşağıda verilmiştir.

1. Kağıdın yırtılması 2. Odunun yanması 3. Elmanın dilimlenmesi 4. Yumurtanın haşlanması 5. Bardağın kırılması 6. Yoğurdun ekşimesi

Bu değişimlerle ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

	A) 1., 2. ve 6. değişimlerden yeni maddeler meydana gelir.
	B) 4., 5. ve 6. değişimler fiziksel değişimlere örnek olarak verilebilirler
	C) 2., 4. ve 6. kimyasal değişim örneklerindendir.
	D) 1., 5. ve 6. değişimde maddelerin iç yapıları aynı kalmıştır.

6

		Fiziksel değişimler maddenin iç yapısında meydana gelen değişimdir.
		D				Y
Gökkuşağının olması kimyasal bir olaydır.						Maddenin hal değiştirmesi fiziksel bir olaydır.
D	Y					D			Y
1.Çıkış				2.Çıkış		3.Çıkış				4.Çıkış

Verilen bilgilerin doğru(D) yada yanlış(Y) olmasına göre ilerlendiğinde hangi çıkışa ulaşır?

	A) 1.Çıkış
	B) 2.Çıkış
	C) 3.Çıkış
	D) 4.Çıkış

TEST

1 Maddenin yapıtaşında herhangi bir değişiklik olmadığı durumlar fiziksek değişim olarak belirtilir.

	+		=

Yukarıda ilk iki kaptaki maddeler daha sonra 3. kapta şekildeki gibi bir araya gelmekte.

Gerçekleşen bu değişim;

I. Su ve tuzun karıştırılması ile tuzlu suyun elde edilmesi

II. Sodyum ve klorun tepkimesi sonucu tuzun oluşması

III. Demirin oksijenle etkileşimi sonucu paslanması

IV. Hamurun mayalanması

verilenlerden hangisi veya hangileriyle benzerdir?

	A) I ve II
	B) II ve III
	C) I, II ve IV
	D) II, III ve IV

2 Aşağıda yanmakta olan bir mum gösterilmiştir.

Mumdaki değişimler için;

I. Fitil kısmında maddenin tanecik yapısı değişmektedir.

II. Mumum eridiği kısımda yeni madde oluşumu gözlenir.

III. Mumun saçmakta olduğu ışık kimyasal değişim gerçekleştiğini gösterir.

bilgilerinden hangileri doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) I, II ve III

3 Berk fiziksel ve kimyasal değişim örnekleri vermek üzere aşağıdaki listeleri hazırlamıştır.

Fiziksel Değişim Örnekleri	Kimyasal Değişim Örnekleri
Kağıdın yırtılması	Ekmeğin küflenmesi
Demirin paslanması	Kesilen elmanın kararması
Suyun donması	Demirin erimesi

Listeleri gösteren Berk’e öğretmeninin aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenir?

	A) Konuyu oldukça iyi anlamışsın.
	B) Paslanma maddenin iç yapısında değişime neden olur. Demirin erimesi ise fizikseldir.
	C) Küflenme yalnızca maddenin dış görünüşünde değişime neden olduğundan fizikseldir.
	D) Demirin paslanması ve kesilen elmanın kararması örneklerinin yerlerini değiştirmelisin.

4 Bir grup öğrenci laboratuvar ortamında iki farklı madde üzerinde işlem yapıyor.

1. maddeye X işlemini uyguladıklarında ışık ve gaz çıkışı ile birlikte katı atık madde oluştuğunu gözlemliyorlar.
2. maddeye Y işlemini uyguladıklarında ise maddede yalnızca hacim değişimi gözlemliyorlar.

Yapılan işlemler ve sonuçları ile ilgili yargılarından hangisi doğrudur?

	A) X ve Y ısıtma işlemi olabilir.
	B) 1. madde kimyasal değişime 2. madde ise fiziksel değişime uğramıştır.
	C) 2. madde öz kütlesi değişik başka bir maddeye dönüşmüştür.
	D) 1. madde başlangıçtaki molekül yapısı korunmuştur.