MEVSİMLER VE İKLİM ÖDEVPEDİA

HAFTALIK OLARAK OKUL PLANINA GÖRE O HAFTA İŞLENEN KONULAR İLE ALAKALI OLARAK HAZIRLANAN ÖDEVPEDİA'YA HER ÇARŞAMBA YENİ BİR SAYFA EKLENMEKTEDİR. SİTEDE VAR OLAN BÜTÜN ÇALIŞMALAR OKUL BİLGİLERİNİ PEKİŞTİRME AMAÇLIDIR. BU NEDENLE ÖNCELİK OKUL DERSLERİ VE ÖDEVLERİ OLMALIDIR!

AŞAĞIDA VERİLEN KONU İLE ALAKALI UYGULAMALARI ÇÖZELİM

1 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde Güneş ışınları ekvatora dik gelir. Bu tarihlerde verilen olaylardan Kuzey Yarım Küre'de gerçekleşenler için "K" , Güney Yarım Küre'de gerçekleşenler için "G" seçeneğini işaretleyiniz.   K G Gece gündüz süreleri eşit olur. 21 Mart İlkbaharın başlangıcıdır. 23 Eylül Sonbaharın başlangıcıdır. 21 Mart Gece Gündüz süreleri birbirine eşittir. 23 Mart Gece Gündüz süreleri birbirine eşittir. Ekvatorda gölge boyu en küçüktür. 2 Dünyanın şekildeki konumda bulunduğu bir zaman için K, L, M ve N ülkeleri ile ilgili aşağıda verilen tabloyu işaretleyiniz. K L M N Kış yaşanmaktadır. Yaz yaşanmaktadır. Gündüz yaşanmaktadır. Gece yaşanmaktadır. Güneş ışınlarının düşme açısı büyüktür.

AŞAĞIDA YER ALAN KAVRAMLARI, VERİLEN CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİRİNİZ.

Gece	Mevsimleri	Günberi	Geoit	Ekseni	Dönence	Elips	Gündüz	Ekinoks	Tropikal	Günöte

1

Kutuplarından basık, ekvatordan şişik özel küresel geometrik şekil (Latince, Eski Yunanca Geo "dünya") yani "Dünya şekli" diye adlandırılır.

2

Dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi ile ve oluşur.

3

Dünya'nın Güneş çevresinde 23 derece, 27 dakika eğiklikle dönmesi oluşur.

4

Yeryüzü üzerinde, güneş ışınlarının yılda her birine bir kez dik açı ile geldiği en uzak noktalara adı verilir.

5

Yengeç ve Oğlak Dönencesi arasındaki bölgeye kuşak denir.

6

Dünya'nın güneş etrafındaki yörüngesi şeklindedir.

7

Kutuplardan ve yerin merkezinden geçtiği kabul edilen hayali çizgiye Dünya'nın denir.

8

Gece ve gündüz süreleri 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde en yaklaştığı tarihlerdir ve eksen eğikliği ortadan kalkar. Bu tarihler olarak kabul edilir.

9

Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu 3 Ocak tarihine , Dünya’nın Güneş’ten en uzak olduğu 4 Temmuz tarihine ise denir.

AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER DOĞRU İSE "D", YANLIŞ ISE "Y" SEÇENEĞİNİ SEÇİNİZ.

1 D Y Dünya’nın eksen eğikliği 27o 23ˈ (27 derece 23 dakika)'dır. Güneş ışınlarının ekvatora dik olarak düştüğü tarihe ekinoks denir. Mevsimlerin oluşmasının nedeni dünyanın şeklinin elips olmasıdır. Ülkemizde yaz mevsimi yaşanırken Güney Yarım Küre'de yaz yaşanmaktadır. Ekinoks dönemi Aydınlanma çemberi daralır. 2 D Y Dünya üzerinde aynı boylamda olan bütün bölgelere güneş ışınları aynı açıyla gelir. Yengeç ve oğlak dönencelerinin çevresi bütün mevsimlerin görüldüğü yerlerdir. Gece ve gündüz oluşumda etkili olan Dünya'nın kendi etrafındaki dönüşüdür. Bir günde birim yüzeye düşen ışık miktarı en fazla yaz mevsiminde olur. Dünya'nın güneş etrafında izlediği yörünge hiç bir zaman değişmez.

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Bilinmeyen bir sebepten ötürü Dünya kendi ekseni etrafından dönmeyi bırakıyor.

Bu durum karşısında Dünya'da mevsim ve günlerin oluşumu ile alakalı olarak aşağıdaki durumlardan hangisinin olması beklenir?

	Mevsim		Gece-Gündüz

	A) Oluşur Oluşmaz
	B) Oluşur Oluşur
	C) Oluşmaz Oluşur
	D) Oluşmaz Oluşmaz

2 Dünyanın güneşe göre olan konumu aşağıdaki gibi verilmiştir. T dünyanın eksenini Z oğlak dönencesini, Y ekvatoru ve X yengeç dönencesini ifade etmektedir.

Oğlak dönencesine gelen güneş ışınları dünyaya dike yakın bir açıyla düştüğüne göre aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?

	A) Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsimi görülür.
	B) Güney Yarım Küre'de birim başına düşen enerji miktarı fazladır.
	C) Güney Yarım Küre'de kış mevsimi görülür.
	D) Kuzey Yarım Küre'de gündüzler daha uzun yaşanır.

3 Dünyanın güneş etrafında olan dolanımı aşağıdaki gibi gösterilmiştir.

Buna göre;

I- 23 Eylül Kuzey Yarım Küre için sonbahar başlangıcıdır.

II- 21 Mart'ta ekvatorda öyle vakti gölge boyu sıfır olabilir.

III- 21 Haziranda en uzun gece Güney Yarım Küre'de olur.

ifadelerinden hangisi doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) I ve II
	C) I ve III
	D) I, II ve III

4 Aşağıda 21 Haziranda Dünya'yı güneşten gelen ışınların nasıl aydınlattığı gösterilmiştir.

Buna göre;

I- 21 haziranda Güney Yarım Küre'de en uzun gece yaşanır.

II- 21 haziranda Dünya üzerindeki her noktada gece-gündüz süreleri eşit olur.

III- 21 haziranda Kuzey Yarım Küre'de kış mevsimi başlar.

ifadelerinden hangisi doğrudur?

	A) Yalnız I
	B) Yalnız II
	C) I ve III
	D) I, II ve III

5 Aşağıda 21 Aralıkta ölçülen 3 farklı ülkedeki gece-gündüz sürelerinin grafiği verilmiştir.

Bu grafiğe göre aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?

	A) A ülkesi yengeç dönencesine yakın bir konumdadır.
	B) B ülkesine güneş ışınları dike yakın bir acıyla gelmektedir.
	C) C ülkesi öğle vakti gölge boyunun en çok olduğu zamandır.
	D) A ülkesinde kış, C ülkesinde yaz başlar.

6 Dünyanın iki yarım küresinde aynı anda farklı iklimler yaşanmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumla alakalı değildir?

	A) Dünya'nın belirli bir eğimle dönmesi.
	B) İki yarım kürenin de güneşe göre farklı konumda olması.
	C) Güneş'in yarım kürelere farklı miktarda enerji aktarması
	D) İki yarım kürenin gece gündüz sıcaklıkları arasında farkın yüksek olması

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ.

1 Dünya güneşin etrafında dönmektedir. Oluşan yörünge yatay kabul edilir. Dünya'nın ekvatoru ile bu yörünge tam olarak çakışmamaktadır (Bu çizgiler hayalidir). Ekvator ile yörüngenin birbirleri ile kesişme açısı 23° 27 dakikadır.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi eksen eğikliğinin bir sonucu değildir?

	A) 21 Aralıkta Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi başlarken, Güney Yarım Küre’de yaz mevsimin başlaması
	B) Güneş’e doğru eğik olan yarım kürede Güneş tarafından aydınlanan bölgenin daha büyük olması
	C) Dünya üzerinde farklı konumlara gelen ışığın açısı değişir. Dik ve dike yakın bölgelerde ışın sayısının daha fazla olması
	D) Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı sürekli değişir, örnek olarak Dünya Güneş’e en uzak konumdayken Kuzey Yarım Küre’de kış mevsiminin yaşanması

2 I. Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi

II. Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi

III. Dünya eksenin eğikliği

Yukarıdaki ifadelerden hangileri mevsimlerin oluşumunda etkilidir?

	A) I ve II
	B) I ve III
	C) II ve III
	D) I, II ve III

3 Aşağıdaki şekilde Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi sırasındaki konumları verilmiştir.

Ülkemiz bilindiği üzere Kuzey Yarım Küre'de yengeç dönencesi ile ekvator arasında olduğu bilinmektedir.

Buna göre 1., 2., 3. ve 4. konumlarında iken İstanbul şehrinde meydana gelen mevsimler hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

	1.	2.	3.	4.

	A) Yaz Son bahar Kış İlk bahar
	B) Kış İlk bahar Yaz Son bahar
	C) İlk bahar Son bahar Yaprak Yaz
	D) Son bahar Kış Yaz İlk bahar

4 I. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de Güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye başlar.

II. Bu tarihten sonra Güney Yarım Küre’de Güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye, Kuzey Yarım Küre’de büyümeye başlar.

III. Bu tarihte Güneş ışınları ekvatora dik düşer.

Yukarıda açıklamaları verilen I, II ve III. bilgilerin eşleştirildiği tarihler aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

	I.	II.	III.

	A) 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
	B) 21 Haziran 21 Mart 23 Eylül
	C) 21 Haziran 21 Aralık 23 Eylül
	D) 21 Aralık 21 Haziran 21 Mart

5

	Dünya’nın üzerindeki farklı konumlara düşen ışık miktarı yıl boyunca değişmezdi. Dünya’nın her yerinde o yere ait özel değişmeyen mevsimler olurdu. Gece – gündüz süreleri yıl boyunca aynı kalırdı. Yıllık sıcaklık farkı ortadan kalkardı.

Mevsimler konusunu anlatan öğretmen, öğrencilerine yukarıdaki maddeleri sıralamış ve öğrencilerden doğru başlığı bulmalarını istemiştir.

Buna göre hangi öğrencinin verdiği cevap doğrudur?

	A) Ege: Dünya’nın 23o 27ı eğik bir açıyla kendi etrafında dönmesinin sonuçları
	B) Aslı: Dünya’nın eksen eğikliğinin 23o 27ı’dan fazla olması durumunda karşılaşılabilecek durumlar.
	C) Deniz: Dünya’nın eksen eğikliğinin 23o 27ı’dan daha az olması durumunda karşılaşılacak durumlar
	D) Ahmet: Dünya’nın 23o 27ı bir eksen eğikliğine sahip olmadığı zaman karşılaşacak durumlar.

6

Türkiye ve Avustralya'da Temmuz ayı

Yukarıdaki resimde farklı yarım kürelerdeki ülkelerde farklı mevsimlerin yaşanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

	A) Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi
	B) Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi
	C) Türkiye’nin kutuplara daha yakın olması
	D) Dünya ekseninin eğik olması

7 Dünyanın güneşe göre konumu aşağıdaki resimde gözlenmektedir.

Bu konuyla alakalı olarak;

1. Ekvator üzerinde öğle vakti cisimlerin gölge boyu en küçüktür.
2. Dönenceler üzerindeki bölgelerde gündüz süreleri eşittir.
3. iki yarım kürede de ilkbahar başlangıcıdır.

hangileri doğrudur?

	A) Yalnız 1.
	B) 1. ve 2.
	C) 1. ve 3.
	D) 1., 2. ve 3.

8 Aşağıda Dünya'nın iki farklı tarihteki yörüngesindeki konumu ve K, L ve M şehirleri gösterilmiştir.

Buna göre 21 aralıktan 21 marta kadar geçen sürede K, L ve M şehirlerinde aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez.

	A) M bölgesine düşen güneş ışınlarının açısı azalır.
	B) K bölgesinde birim yüzeye düşen ısı miktarı artmaya başlar.
	C) L bölgesinde gölge boyu azalmaya, M bölgesinde artmaya başlar.
	D) L ve M bölgelerindeki gece sürelerindeki değişim miktarı aynıdır.